Tư trời học ít hay nhiều,
Vạn cơ dư-hạ[1] chăm điều bút nghiên.
Muốn cho ai cũng đều nên,
Đặt làm sách-vở để khuyên dạy người.
Chỉn là ngâm vịnh đủ tài,
Lời châu tiếng ngọc trong đời ngợi khen.
Rảnh thời dạo bắn giải phiền,
E-dè trên, những sợ kiêng mười phần[2].
Ngẫm nên lệnh chúa hiền quân,
Gặp tuần bĩ vận, gian-truân khôn nài.
Vạn cơ dư-hạ[1] chăm điều bút nghiên.
Muốn cho ai cũng đều nên,
Đặt làm sách-vở để khuyên dạy người.
Chỉn là ngâm vịnh đủ tài,
Lời châu tiếng ngọc trong đời ngợi khen.
Rảnh thời dạo bắn giải phiền,
E-dè trên, những sợ kiêng mười phần[2].
Ngẫm nên lệnh chúa hiền quân,
Gặp tuần bĩ vận, gian-truân khôn nài.
Không có con nuôi cháu làm con
Thừa hoan dưới gối không ai,
Cớ sao riêng chịu thiệt-thòi nối sau.
Nhân Cao nghĩa Tống (?) khác đâu,
Gót lân vắng trổ luống sâu ưu phiền.
Minh-linh[3] sớm phải chọn hiền,
Hoàng-trừ ba vị[4] nuôi khuyên bù-trì.
Sinh, nuôi nào có khác chi,
Tác thành đều đội rộng suy ơn dày.
Lượng trên há có riêng tây,
Chỉn lo tông-xã sau này vững yên.
Cớ sao riêng chịu thiệt-thòi nối sau.
Nhân Cao nghĩa Tống (?) khác đâu,
Gót lân vắng trổ luống sâu ưu phiền.
Minh-linh[3] sớm phải chọn hiền,
Hoàng-trừ ba vị[4] nuôi khuyên bù-trì.
Sinh, nuôi nào có khác chi,
Tác thành đều đội rộng suy ơn dày.
Lượng trên há có riêng tây,
Chỉn lo tông-xã sau này vững yên.
- ▲ Dư-hạ 餘暇 là nhàn-hạ. Nói vua Dực-tông khi rảnh việc nước thì làm văn-thơ và sách-vở.
- ▲ Vua Dực-tông hay đi bắn chim, nhưng sợ mẹ không dám ham-mê lắm.
- ▲ Minh-linh 螟蛉 là một thứ sâu, con tò vò hay bắt đem về ổ để nuôi trứng của nó. Người ta không biết, nói rằng tò-vò nuôi sâu và gọi minh-linh là con nuôi.
- ▲ Vua Dực-tông không có con, nuôi ba người cháu là con nuôi : trưởng là ông Dục-đức, phong Thụy-quốc-công, bị Tường và Thuyết truất không cho làm vua; thứ là ông Chính-mông, phong Kiên-giang quận-công, sau là vua Đồng-khánh; ba là ông Dưỡng-thiện, sau là vua Kiến-phúc.
19
