Bước tới nội dung

Trang:Nam Hai di nhan liet truyen.pdf/142

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
— 142 —

Bấy giờ tiếng Thị-Điểm lừng lẫy chốn kinh-thành. Các học-trò hay chữ ai cũng muốn trêu ghẹo. Mội hôm, có Nguyễn-huy-Kỳ ở Thụy-nguyên, Trần-danh-Tân ở Cổ-am, Nguyễn-bá-Cư ở Cổ-đô, Võ-Toại ở Thiên-lộc, bốn người ấy có tiếng hay chữ, người ta thường gọi là « Tràng-an tứ-hổ » (nghĩa là bốn con hổ ở chỗ Tràng an). Bốn người đến chơi tận nhà Thị-Điểm, muốn thử làm thơ với nhau.

Thị-Điểm ra câu đối rằng:

« Đình-tiền thiếu-nữ khuyến tân-lang. »[1]

Bốn người không đối được, phải xấu hổ trở về.

Lại một khi Thị-Điểm đi thủng thẳng một mình, gặp quan Thượng-thư là Nguyễn-công-Hãng ở ngoài đường. Công-Hãng bắt Thị-Điểm vừa đi vừa ngâm một bài thơ. « Đi một mình. »

Thị-Điểm ngâm ngay rằng:

« Đàm đạo cổ kim tâm phúc hữu. »[2]

« Chu toàn tả hữu cổ quăng thần. »[3]

Công-Hãng khen hay hay, thưởng cho 10 quan tiền.

Trong thời Long-đức (đời vua Thần-tôn nhà Lê) có sứ Tầu sang phong vương. Hoàng-thượng sai Thị-Điểm đứng chực ở ngoài cửa Đoan-môn. Thị-Điểm có ý muốn trêu ghẹo sứ-giả. Sứ-giả nói đùa một câu rằng:

« An-nam nhất thốn thổ; bất tri kỉ nhân canh? »

Thị-Điểm đối rằng:

« Bắc-quốc đại trượng-phu; giai do thử đồ xuất! »

Sứ-giả thẹn đỏ mặt rồi đi.

Thị-Điểm kén chồng kĩ lắm, không ai lấy được. Ngoài 20 tuổi, mới lấy lẽ quan Thượng-thư ở huyện Từ-liêm là Nguyễn-Kiều. Hai vợ chồng quí trọng nhau như vàng.

Thị-Điểm có làm ra bộ sách « Tục-truyền kỳ » lưu truyền ở đời.


  1. Thiếu-nữ môt nghĩa là gió, một nghĩa là con gái nhỏ.
    Tân-lang một nghĩa là cau, một nghĩa là rể mới. Câu này nghĩa là: Trước sân gió động cây cau và có thêm ý con gái nhỏ mời rể mới ăn giầu, cho nên khó đối.
  2. Bàn bạc truyện xưa nay, có người lòng ruột.
  3. Chung quanh bên tả hữu, có bày tôi chân tay.
    Hai câu chững chạc, mà rõ là tình cảnh đi một mình.

Chung