được trường, để một mình ngài phải gánh vác công việc nặng-nề, lòng tôi lấy làm áy-náy quá. » Lý nhún-nhường rồi nói rằng: « Hôm nay may ngài đã khỏi. Dạo này gió mát trời quang, đi chơi rất tốt. Nghe nói các trường bên Nga-hồ học tấn tới lắm. Tôi muốn ngày mai chủ-nhật dẫn các học-trò sang chơi bên ấy, xét xem sự học hành hơn kém thế nào, tiện sự so sánh mà liệu đường dạy giỗ. Vả tiết gặp đầu hè, cỏ cây xanh tốt, nhân cuộc đi chơi, tiện đường xem xét, cũng có bổ ích cho trí-thức về đường thực-vật ít nhiều. Chỉ sợ ngài mới yếu khỏi, không tiện đi xa. Giá cùng đi được thì hay lắm. » Chàng nghe nói bằng lòng đi. Sau khi tan học, bèn bảo tất cả các học-trò ngày mai đến họp ở nhà trường để đi du-lịch.
Nga-hồ là một trấn lớn thuộc về Vô-tích; tuy là chỗ nhà quê nhưng bán buôn rộn-rịp, nhà cửa phong-quang, chẳng kém gì một nơi đô-hội nhỏ. Trong làng phần nhiều người họ « Hoa », Trong họ có nhiều người tài học nổi tiếng với đời, thật là một chốn địa linh nhân kiệt. Làng ấy phong-khí mở-mang sớm. Các trường học đã mở, có trường « Quả-dục », trường « Nữ-học » và những trường « Tiểu-học » dậy tư theo lối cải-lương. Có một làng nhỏ mà mở ra bao nhiêu trường, việc học, rất là phát-đạt. Vả chăng trường nào xếp đặt cũng rất chỉnh-tề, lớp nào học hành cũng rất tấn-tới, chẳng nói trong một hạt Vô-tích không có làng nào sánh kịp, mà ngay đến khắp nước cũng khó có được nơi nào bằng. Làng ấy cách làng Dung-hồ chừng vài mươi dặm đường, đi thuyền mất nửa ngày mới đến. Mộng-Hà từ khi sang Vô-tích vẫn định qua thăm phong-cảnh Nga-hồ một lần, nhưng vì chưa có dịp nào rỗi có thể đi được. Nay nhân việc đem học-trò đi chơi, tiện thể lại được thỏa lòng xưa. Vì vậy ngày thường tuy chàng với Lý vẫn không hợp ý nhau, nhưng nay thấy Lý đề nghị việc đi chơi thì cũng tán thành ngay ý ấy.
Sáng hôm sau, chàng dậy sớm đến trường. Hơn năm mươi người học-trò đã đều mũ áo chỉnh-tề đứng đợi, giáo Lý thì đương bảo bồi trường sắm sửa các vật cần dùng trong lúc đi xa. Bấy giờ đồng-hồ đã đánh 8 giờ, sãi đò cũng đến nơi thúc-dục. Chàng nói: « Vừa đi vừa về hơn bốn
