Trang:Nho giáo 4 Trần Trọng Kim.pdf/276

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

274
NHO-GIÁO


đâu thì hết lòng mở-mang việc nông-phố, làm cho dân được nhờ rất nhiều. Ở đời Tự-đức có Nguyễn Văn-Siêu 阮 文 超 và Cao Bá-Quát 高 伯 适 nổi tiếng là người học-thức rộng và có tài làm văn thơ. Về sau lại có Nguyễn Khuyến 阮 勸 ở làng Yên-đổ, tỉnh Hà-nam, cũng nổi tiếng là người giỏi thơ.

Những người nho-học nổi tiếng về sử-học ở các đời, thì ở đời nhà Trần có: Lê Văn-Hưu 黎 文 休 làm bộ Đại-Việt sử-ký 大 越 史 記 30 quyển; — Hồ Tôn-Thốc 胡 宗 鷟 làm bộ Việt-sử cương mục 越 史 綱 目, mấy quyển. Ở đời nhà Lê có Phan Phu-Tiên 潘 孚 先 làm bộ Sử-ký tục biên 史 記 續 編, 10 quyển; — Ngô Sĩ-Liên 吳 士 連 làm bộ Sử-ký toàn thư 史 記 全 書, 15 quyển; — Võ Quỳnh 武 瓊 làm bộ Việt-giám thông khảo 越 鑑 通 考, 26 quyển; — Lê Hi 黎 僖 làm bộ Sử-ký tục biên 史 記 續 編, mấy quyển; — Nguyễn Nghiệm 阮 儼 làm bộ Việt-sử bị lãm 越 史 備 覽, 7 quyển; — Ngô Thời-Sĩ 吳 時 仕 làm bộ Việt-sử tiêu án 越 史 標 按, 10 quyển. Ở đời nhà Nguyễn có Phan Huy-Chú 潘 輝 註 làm bộ Lịch triều hiến chương 歷 朝 憲 章 49, quyển. Những nhà sử-học ấy đều là đại thủ bút ở nước Việt-Nam ta vậy.

Ấy là nói đại khái những bậc danh thần hiền tướng có sự nghiệp lớn và có danh