Trang:Phat giao triet hoc.pdf/151

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

lấy hai cái pháp ấn: chư hành vô thường, và chư pháp vô ngã.

« Chư hành vô thường », là nói rằng vạn hữu đều sanh diệt chuyển biến, không có cái nào là thường trụ. Vô thường phân ra hai thứ: Sát-na vô thường, và phân đoạn vô thường.

Sát-na (tiếng phạn là ksana) là nháy mắt, chỉ cái thời gian cực ngắn. Sát-na vô thường lấy thí dụ mà nói, thì như một thác nước đổ xuống, lớp trước vừa thoáng qua, lớp sau đã trút xuống, không có một chút nước nào đình trụ lại một sát-na, cũng không có một thể nước với nhau. Vạn vật đều từ sát na, từ sát na, sanh diệt biến hóa, không một mảy thời gian nào mà nó đồng một thái độ được. Ta buổi sáng, cùng ta buổi trưa, với ta buổi chiều không phải cùng là một ta. Thậm chí, trong một sát-na có đến chín trăm lần sanh diệt.

Phân đoạn vô thường là cái kết quả của sát-na vô thường. Mỗi sát na đều có

149