nhà Đông-Á ngân-hàng (東 亞 銀 行) tư-bản 500 vạn; hai là nhà Hoa thương ngân-hàng (華 商 銀 行) tư-bản 200 vạn. Kể cách sinh-lý của hai nhà ngân-hàng này, không được đâu to lớn phát đạt như những nhà Đông-Pháp ngân-hàng (Banque de l'Indochine) và Quản-lý Trung-Hoa Thực-nghiệp ngân-hàng công-ty (Société de Gérance de la Banque Industrielle de Chine) song vì cái lợi của họ mà họ tổ-chức lên, và hoạt-động với nhau, kể cũng đã có tư-cách như mấy nhà ngân-hàng Âu-Mỹ lắm.
Các nhà ngân-hàng có vốn như thế cũng cho là to, nhưng còn có những tay hào-thương, trong tay có tư-bản nhiều gấp mấy như thế nữa.
Trong bọn Hoa-Kiều bây giờ, duy chỉ có Hoàng-trọng-Tán 黃 仲 贊 là giầu nhất, tư-bản có đến 3000 vạn. trong Nam-Kỳ đã suy-tôn lên làm ông vua tiền bạc, hay là ông vua nhà cửa, vì Hoàng có nhiều nhà cửa đất cát lắm.
Hoàng vốn là người Phúc-kiến, xuất thân hàn-vi, sang ở Saigon đã lâu, những khi còn độ 3, 4 xu một thước vuông đất, mà bây giờ đã lên tới 9, 10 đồng, Hoàng nhờ có cơ hội ấy, mua được nhiều đất cát, rồi làm nhà cửa cất lên từng dãy hai ba từng liền khin khít đến 2, 3 chục cái một, những nhà ở phía chợ Bến Thành trong Saigon bây giờ, Hoàng có một phần chia ba, lại còn biết bao nhiêu là nhà ở trong Chợ Lớn, nhiều quá kể không xiết, chỉ biết rằng cứ tiền cho thuê nhà, Hoàng thu mỗi tháng đến hàng vạn bạc. Lại còn các tiệm cầm đồ ở hai thành phố Saigon và Chợ-Lớn hầu hết là ở trong tay Hoàng lĩnh trưng. Nhà riêng của Hoàng ở Saigon, chỉ kém thua phủ Toàn-Quyền một ít mà thôi: ai ở chợ Bến-Thành đi thẳng ra trông thấy một toà nhà ba từng đột ngột, rộng rãi bao la, mới trông tưởng là công-phủ chi của nhà nước, đó tức là cung-điện của ông vua nhà cửa trong Nam-Kỳ là Hoàng-trọng-Tán vậy. Hoàng mỗi ngày một tậu đất cát, làm nhà cửa thêm, cho nên người Nam-Kỳ, ai cũng biết trước chỉ nay mai Hoàng sẽ có nửa phần thành-phố Saigon và ba phần chia mười thành phố Chợ Lớn. Ôi! giầu như thế thực đáng ghê thay.
