Trước hết tưởng nên lập ra một nhà hội, gọi là nhà « Bắc-phương công-quán » 北 方 公 館 (Foyer des Nordistes),[1] theo đại-khái như hội-quán của Khách-trú, nội dung không những là một nơi tụ họp cho những người Bắc buôn bán làm ăn ở đấy, để bàn bạc nhau về việc buôn bán, công-nghệ, học thuật v... v.. mà lại đứng làm môi-giới giúp đỡ được cho những người Bắc muốn đi vào nữa. Trong Công-quán ấy, sẽ có đủ cả nhà trọ, hàng cơm, do một ban ủy-viên đứng trông coi, tuy không tặng không cho ai, nhưng mà lấy tiền rẻ bằng nửa ở các cao-lâu, khách-sạn, để cho những người mới vào bỡ ngỡ, có nơi ăn chỗ ở, đỡ phải tốn-kém như ở ngoài, mà đối với những người nghèo, khoản-đãi không tưởng có khi cũng được. Công quán lại nên đặt ra một ban cố-vấn, để đáp các thư từ của những người ở ngoài này muốn hỏi cách-thức vào, cùng là lần mò tìm công tìm việc để xử-trí những người đã vào mà chưa có chỗ làm ăn; việc này tất phải là người có thế-lực lớn, giao thiệp nhiều, lịch duyệt rộng mới làm được, nhưng mà những hạng người Bắc như thế này ở trong ấy cũng nhiều, thế thì chắc làm cũng dễ.
Sau hết, phải nên có một cơ quan gì đại-khái gọi là « Bảo hộ cho những người di dân » (Protection des Immigrants) để bảo hộ cho những người vào đấy, trong khi đau ốm, trong khi thất nghiệp, trong khi làm việc mà bị mấy người chủ thuê bạc đãi v... v... nói tóm lại, cái chế-độ không như bang của khách, mà cũng tức như bang của khách vậy.
Cái cơ quan ấy rất cần, có ích chung cho cả người đương ở và người sắp vào, nếu anh em Bắc kỳ ta kiều cư trong ấy, làm được như thế, hay hơn như thế nữa, do ở lực lượng và cao kiến của mình, thì tức là mở đường cho anh em ở ngoài này vào đông vậy. Vì hiện nay, những người ở Trung, Bắc-kỳ muốn vào Nam-kỳ, trừ ra đôi người có bà con giắt díu không kể, còn thì lo nhất là sự tìm việc làm, nay nếu có nhà công-quán
- ▲ Gọi là bắc-phương, vì đối với Nam kỳ, thì Trung Bắc-kỳ đều ở mạn bắc vậy.
