được khỏi mộng tưởng của quyển Le Contrat Social (Dân Ước Luận)
Tiên sinh nhắc lời Sử ký của Tư Mã Thiên: « Bồng sinh ma trung, bất phù nhi trực. Bạch sa tại nê trung, dữ chi giai hắc giả Thổ địa giáo hóa sử chi nhiên dã.
蓬 生 麻 中 不 扶 而 直 白 沙 在 泥 中 與 之 皆 黑 者 土 地 教 化 使 之 然 也
Cổ bồng sinh trong đám cây gai không đỡ mà thẳng. Cát trắng ở dưới bùn cùng nó mà đen. Đều là do đất đai, do giáo hóa mà ra như thế vậy ».
Dân tục thiện ác, há chẳng do tích tập mà khiến nên vậy sao! Trước đây dân mới vùng nầy thường bỏ tông tộc quên hương lý bốn phía ào ra làm đều bạo ngược. Há bởi tính khác người thường. há bởi tội của các ngươi sao? Chẳng qua là do Hữu ty của ta trị vô đạo, giáo vô phương. Còn các ngươi, phụ lão tử đệ không sớm răn dạy ở trong gia đình, để cho có những đứa un đúc, trong đám dân
