Cổ nhân đàm luận/66

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Cổ nhân đàm luận của Trần Trung Viên
66. Lòng biết người của Bão-Thúc

66. — LÒNG BIẾT NGƯỜI CỦA BÃO-THÚC

Bão-Thúc cùng Quản-Trọng bạn với nhau từ thủa hàn-vi. Sau Thúc theo dúp công-tử Tề là Tiểu-Bạch, Trọng thì dúp công-tử Củ. Kịp khi Tiểu-Bạch được lên làm vua, tức Tề-Hoàn-Công, công-tử Củ bị diết, Quản-Trọng bị Tù. Thúc tiến Trọng lên Tề-Hoàn-Công, Hoàn-Công nói: Trước Trọng theo dúp công-tử Củ, có bắn chượt vào đai ta, ta không thể nào dung tội được ». Thúc thưa: « Trước là ai biết chủ nấy, thế là trung, nếu nay nhà vua biết dùng người, bỏ đều lỗi nhỏ, thì chắc người ta phải phục, và sẽ vì nhà vua bắn cả thiên hạ, chẳng những là vào đai đâu ». Vua nghe lời, dùng Quản-Trọng, biết là người tài, cho cầm hết quyền-chính nước Tề, Trọng dúp vua Hoàn-Công nên được bá các chư-hầu. Còn Thúc từ khi Trọng được yêu dùng rồi, tự nhún mình, nhường hết quyền, ai ai cũng khen là người hiền và có bụng tốt biết người. Quản-Trọng cũng than rằng; « Khi ta còn nghèo, cùng đi buôn, chia lãi ta vẫn tranh phần hơn, Thúc không cho ta là tham, là biết ta nghèo hơn vậy. Ta thường mưu việc, hay gập sự cùng-khốn, Thúc không cho ta là ngu, là biết ta thời vận chưa đạt vậy. Ta ba lần ra làm quan, ba lần bị vua đuổi, Thúc không coi ta là kẻ bất tài, là biết ta chửa gập thời vậy. Ta đánh trận ba lần bị thua chạy, Thúc không cười ta là nhát, là biết ta còn mẹ già vậy. Khi công-tử Củ bị hại, Thiệu-Hốt chết theo, ta ở lại nhẫn-nhục chịu ở tù, Thúc không cười ta là vô-sỉ, là biết ta không thèm cái tiểu tiết ấy, Thúc chỉ lo cho công danh ta chưa hiển ra được thiên-hạ, nên cố sức tiến ta lên Hoàn-Công. Ôi! đẻ ra ta là cha mẹ ta, biết được ta chỉ có bạn ta là Bão-Thúc ».