Bước tới nội dung

Cổ xúy nguyên âm/Cuốn thứ nhì/II-3

Văn thư lưu trữ mở Wikisource

LỐI PHÚ SỞ-TỪ

Lối này thường đặt câu song-quan độ sáu bảy chữ. mà cuối câu thường đệm chữ (hề), là tiếng chợ-ngữ nghĩa là vậy, sẽ xem như sau này.

XII. — Thầy đồ phú

(Độc vận)

Ê[1] thầy đồ chi hữu tác hề,
Khương[2] chữ tốt nhi văn hay.
Truyện Thúy-kiều kỳ đọc ngược hề,
Kinh Tam-tự kỳ viết ngay.
Thi nhơn-chính[3] ư khuyên điểm hề,
Chấn thiên-uy[4] ư roi mây.
Dữ Lễ-sanh nhi bất nhược hề,[5]
Tỉ Tổng Lý nhi nan tầy[6].
Phương[7] nhà-chủ chi cung dưỡng hề,
Toại[8] ngất ngưởng nhi vi thầy.
Cập[9] nhà-chủ chi bất cung dưỡng hề,
Rồi ông xem phù[10] chúng bay!

  1. Ê nghĩa là kìa, là tiếng chợ-ngữ; nghĩa câu này là: Kìa thầy đồ chưng có dấy lên vậy.
  2. Là chữ chợ-ngữ, nghĩa cũng như tiếng thực.
  3. Khi thầy chấm bài khuyên điểm, là thầy thi hành chính sự nhơn đức cho học trò.
  4. Khi thầy đập đánh roi vọt là thầy phấn chấn thiên uy.
  5. Dữ nghĩa là cùng; bất nhược nghĩa là không bằng; là không bằng anh Lễ-sanh.
  6. Tỉ nghĩa là ví; nan nghĩa là khó, là khó ví tầy Tổng Lý.
  7. Phương nghĩa là đương lúc.
  8. Toại nghĩa là bèn, như là tiếng tức thì.
  9. Tập nghĩa là kịp như là tiếng tới khi.
  10. Phù là chữ khiển-tự để nối liền câu, nghĩa là chưng; cũng như chữ (chi) chữ (ư).