Gia Long tẩu quốc/Hồi thứ hai mươi
HỒI THỨ HAI MƯƠI
Đức-nguyễn-vương cầu xiêm cứu viện,
Nguyễn-hữu-thoại gặp đãng cường đồ
Đức Nguyễn-Vương lúc bấy giờ đã thế cùng binh nhược, không sức chống nổi với quân giặc Tây-sơn, các tướng thủ hạ còn chẳng đầy mười người, còn kẻ tùy tùng chĩ có ít trăm binh sỉ, nếu Nguyễn-Huệ rược theo, thì lấy gì mà ngăn đở.
Đức Nguyễn-Vương đương ngồi trầm tư mặc tưởng, liệu lượng cơ binh, kế vương-mẩu và hậu-phi với công chúa Ngọc-Du ở nhà sau bước ra.
Nguyễn-Vương liền đứng dậy cúi đầu chào Vương-Mẫu, rồi để ghế cho Vương-Mẫu ngồi, còn ngài và Hậu-phi ngồi lại một bên.
Vương-Mẫu ngó Nguyễn-Vương và nói rằng:
Vương nhi con ôi! mẹ xem quân giặc Tây-sơn thật là binh cường tướng dỏng, lại thêm pháo lẹ thuyền đông, một trận thủy chiến tại Nhà-Bè rất dử dằn như vậy, mà binh ta phải thua, thuyền ta phải hết, ngở là nhờ các đạo binh-bộ mà gìn giữ thành trì, chẳng dè binh bộ cũa ta cũng thất thủ Saigon kia rồi; quân Tây-Sơn lại đem binh truy tầm mẹ con ta rất nên nguy cấp, như vậy thì con lo liệu làm sao?
Vương-nhi con ôi! mẹ nghĩ mà thương hại cho Mạng-Hòe (Manuel) phải đốt tàu mà tự tữ, còn Huỳnh-thiêm-Lộc lại bị bại trận mà mạng vong. Các tướng tùy tùng thì ai ai cũng tận trung kiệt lực mà phò tá mẹ con ta đến đây, nhưng mà binh sỉ của ta bây giờ chẵng đầy năm trăm, còn chiến thuyền chẳng đầy ba chục, thì có thế gì mà đối địch cùng quân Tây-Sơn cho nổi, vậy thì con phải liệu kiếm nơi nào, mà tàng binh lánh nạn thì mới được.
Nguyển-Vương day lại huỡn đãi thưa rằng:
— Thưa vương-mẩu, thuở nay việc thắng bại là binh gia thường sự, nào có chi lạ mà Vương-mẩu phải buồn bực âu sầu; tuy bây giờ ngoài việc binh-thuyền chiến-trận ta thất bại, nhưng mà trong lòng ta đừng cho thất bại, thì có ngày ta cũng được rửa hận báo thù, e là e cho bề ngoài thế lực chưa thua, mà trong lòng đã hồn tiêu phách lạc, như vậy thì không thế gì thắng đặng.
Vương-Mẩu chẳng nhớ thuở xưa, Sở-Hạnh-Võ bá chiến bá thắng, nhưng bị bại một trận mà đến đỗi mạng vong; còn Hán-Bái-công, trăm trận đều thua, nhưng thắng một trận thì được thành đế nghiệp, ngày nay binh ta dầu thất bại, mà nếu ta bền lòng gắng sức, thì ngày sau có lẽ cũng đặng thành công.
Vã lại quân Tây-Sơn bây giờ tuy là chiếm cứ được Nam-Kỳ mặc dầu, nhưng chúng nó không thế gì bão thủ lâu đặng, vì Nguyển-Nhạc chẳng lẽ bõ thành-đô Qui-Nhơn mà ở đây, và Nguyển-Huệ thì còn lo một mũi giặc của Trịnh-Sum ngoài Bắc, nên anh em chúng nó thế nào cũng phải trở về Qui-Nhơn mà bão thủ thành trì, chừng ấy con đem binh phục thâu Saigon như nháy mắt, xin Vương-mẩu yên lòng, để mặc con toan liệu.
Hậu-phi nghe Nguyển-Vương bàn nghị mấy đều, tuy là chưa biết thắng bại lẽ nào, nhưng cũng được bớt lòng lo buồn một ít, rồi day lại thưa cùng Nguyển-Vương rằng:
Thưa phu quân, chỗ Rạch-giá nầy chẵng phải là một chổ của chúng ta đình binh tị-nạn, nếu nay mai Nguyển-Huệ đem binh rược theo, thì chúng ta biết liệu làm sao? vậy xin phu quân nhứt định tìm kiếm nơi nào, đặng mà ký túc thê thân, và chiêu tập tướng sỉ của ta tãng lạc các nơi, rồi chờ ngày sẻ cử binh mà phục thâu bờ cỏi mới đặng.
Nguyển-vương nghe Hậu-phi nói thì đáp rằng:
— Ta sẽ nhứt định sai người qua Xiêm cầu binh cứu cấp, và định nội đêm nay, thì chúng ta sẽ xuống thuyền, chạy lên Ha-tien, rồi vượt qua cù-lap Phú-quốc mà tị nạn, đặng chờ coi tin tức binh Xiêm thế nào, rồi sẽ liệu toan phương khác.
Ngọc-Du công-chúa nghe Nguyển-vương nói vậy thì thưa rằng:
Thưa vương-huynh, năm ngoái em có nghe rằng: khi phò-mã Nguyễn-hữu-Thoại đem binh cứu trợ Caoman, có hòa ước cùng tướng Xiêm là Chất-Tri, nay Chất-Tri đã lên ngôi quốc-vương, thế cũng còn nhớ những sự hòa ước khi trước cùng Nguyễn-hữu-Thoại.[1] Vậy nếu vương-huynh muốn cầu binh Xiêm, thì xin sai phò-mã Nguyển-hửu-Thoại thì có lẻ xong việc.
Nguyển-vương nghe công-chúa nói liền gặt đầu và đáp rằng: Lời hiền-mụi nói rất hữu lý, ta cũng tính phãi sai Nguyển-hữu-Thoại mới xong.
Nói rồi liền sai quân đòi Nguyển-hữu-Thoại đến và bão rằng:
— Ta nhứt định đêm nay phãi vượt biển sang qua cù lao Phú-quốc, mà tránh đở quân giặc, và ý muốn cầu cứu nước Xiêm giúp ta trong lúc thế cùng binh nhược. Vậy tướng quân là người đả có hòa ước cùng Xiêm khi trước, thì tướng quân phải lảnh cái trách nhậm nầy, đặng qua Xiêm xin binh cứu viện, nếu vua Xiêm còn nhớ lời ước thệ cùng tướng quân ngày xưa, thế thì củng có lẽ đem binh giúp đở chúng ta trong cơn nguy cấp.
Vậy thì tướng quân ráng lãnh cái trách nhậm ấy cho hoàn toàn, quã nhơn cùng các tướng tạm trú tại cù lao Phú-quốc mà đợi tin tướng quân. Nói rồi Nguyển-vương viết một phong thơ, đóng ấn tử tế, giao cho Nguyển-hữu-Thoại đem qua cho vua Xiêm, và sai hai tướng là Trần-xuân-Trạch và Cao-phước-Trí đi cùng Nguyển-hửu-Thoại sang Xiêm cầu cứu.
Nguyển-hữu-Thoại vâng lịnh, lãnh quốc thơ rồi sắm sữa hành trang, đi với hai tướng tùy tùng, và ba tên quân nhơn đễ theo sai khiến, rồi nói với hai tướng là Trần-xuân-Trạch và Cao-phước-Trí rằng:
— Chúng ta bây giờ phải lên Nam-vang: mượn đường Caoman mà thẳng qua Băng-côc (Bangkok) cho mau, nếu đễ trễ nãi ngày giờ, ắc quân Tây-sơn tấn lên Nam-vang thì chúng ta hành trình không tiện.
Trần-xuân-Trạch nói: Vậy thì chúng ta sáng mai phãi đi, chẳng nên trễ nãi, Cao-phước-Trí nói;
— Không lẽ quân Tây-sơn tấn binh lên Caoman lẹ vậy, vì trên Caoman có quân binh cũa Hồ-văn-Lân ngăn giữ.
Vậy đễ tôi bão quân sắm sữa rượu thịt và vật thực đem theo đặng có cần dùng trong lúc hành trình cho tiện.
Nói rồi cã thãy sáu người đều lên ngựa, băng ngang vào nước Caoman mà sang qua Xiêm quốc.
Đoạn Nguyển-vương với cung quyến dắc nhau xuống thuyền chạy ra cù lao Phú-quốc trú ngụ. Lúc bấy giờ toàn cỏi Nam-kỳ đều bị quân Tây-sơn chím cứ hết cã, còn Nguyển-hữu-Thoại với mấy anh em phụng mạng qua Xiêm cầu binh cứu viện
Khi lên khỏi Châudoc một đổi, xãy thấy một đội quân trong rừng xốc ra, Nguyển-hữu-Thoại xem thấy y phục thì biết là đội quân Annam, bèn lấy làm lạ liền ngừng ngựa đễ coi, bỗng có một tên đội thấy Nguyển-hửu-Thoại, thì lật đật chạy lại cúi đầu thi lễ.
Nguyễn-hữu-Thoại ngó tên ấy châm chỉ rồi hỏi rằng:
— Ngươi ở về đạo binh nào đến đây?
Tên đội trưởng đứng lại một bên rồi vòng tay thưa rằng:
— Bẫm quan lớn, tôi ở về đạo binh của quan bão hộ tại Caoman là Hồ-văn-Lân.
Nguyễn-hữu-Thoại nghe nói thì sửng sờ rồi hỏi tiếp rằng:
Ngươi ở về đạo binh của quan bảo hộ là Hồ-văn-Lân, mà ngươi đem quân sĩ đi đâu đây? sao ta xem không có hàng ngủ thứ tự chi hết?
— Bẫm quan lớn, chủ tướng tôi là Hồ-văn-Lân nghe tin giặc Tây-sơn vào đánh Giadinh, và đức Nguyển-vương thất trận thũy chiến chạy về Mỹ-tho, nên chủ tướng tôi lật đật đem binh tuốt về tiếp cứu, nhưng khi xuống tới Châudoc, bổng gặp đạo binh Tây-sơn kéo lên, hai bên hỗn chiến một trận rất dử, song binh giặc thì đông, binh ta thì ít, nên đánh không lại, vì vậy chúng tôi phải thất lạc vào đây, còn binh Tây-sơn bây giờ nghe nói đả kéo lên Nam-vang, mà lập quyền bảo hộ nơi xứ ấy.
Nguyễn-hữu-Thoại nghe nói thì vẽ mặt có sắc kinh nghi liền vội vã hỏi rằng:
— Còn ngươi có biết quan bảo hộ Hồ-văn-Lân bây giờ ở đâu không?
— Bẩm quan lớn, trong khi binh cũa chũ tướng tôi bại trận, thì nghe nói chạy về hướng đông, còn bọn tôi bị quân Tây-Sơn rược nà, nên phải chạy lạc vào đây, đặng tính trở về Rạch-giá.
Trần-xuân-Trạch nói: nếu quân Tây Sơn đả tấn lên chím cứ Cao-man rồi, thì đường bộ từ Cao-man qua Xiêm đã thuộc về chúng nó tuần phòng tế-soát, như vậy thì việc hành trình của chúng ta rất nguy hiểm lắm.
Nguyển-hửu-Thoại ngẫm nghỉ một chút rồi nói rằng:
— Khi ta đem binh cứu viện Cao-man mà kháng cự cùng Xiêm, thì ta có thông thuộc các nẻo đường trong nước Cao-man một ít, bây giờ chúng ta chẳng nên noi theo đường đại lộ mà đi, e gặp binh Tây-Sơn ngăn đón.
Vậy chúng ta cứ băng theo đường rừng núi mà đi, thì chúng nó không thế làm gì ta được.
Cao-phước-Trí nghe Nguyển-hữu-Thoại nói vậy thì thưa rằng:
— Thưa Hiền-Huynh, nếu chúng ta bằng theo đường rừng mà đi, thì lại e quân cường-đạo Cao-man tàng ẫn trong núi rất nhiều, hắn thấy chúng ta chẳng có quân gia, ắc kéo ra cướp giết mà đoạt của, thì cũng một sự nguy hiểm cho chúng ta lắm chăng; vã lại quân Cao-man bây giờ tùng phục theo Tây-Sơn Nguyển-Nhạc, thì chắc phải phản đối cùng ta, nếu hằn biết ta là phe của Đức Nguyển-Vương, ắt kiếm chuyện làm hại ta đặng lập công cùng Tây-Sơn mà lãnh thưởng, như vậy thì chúng ta phải cẩn thận trong lúc hành trình mới được.
Nguyển-hữu-Thoại gặt đầu và nói rằng:
— Ta không sợ quân Cường-đạo ở chốn lục lâm, mà ta phải đề phòng lũ chó-săn của bọn Tây-Sơn hơn hết; bọn Tây-Sơn chĩ thí ra mỗi tháng một ít trăm bạc, thì đủ mua đức linh hồn cũa nước Cao-man, đặng dùng làm chó-săn để đem mồi cho chúng nó, sự ấy cũng chẳng lạ gì, như thế thì dẩu cho người một nòi giống cũa chúng nó, nó cũng moi móc mà chĩ ngay, huống hồ mình là người tha ban, thì nó dung gì mà không làm thật bại, còn phận sự chúng ta, thì phải hết lòng vì nước, dầu cho hi sanh tánh mạng, vạn khổ thiên lao thế nào, thì chúng ta cũng phải ra thân mạo hiểm phò nguy, bao nài khó nhọc, từ đây qua kinh đô nước Xiêm, chẳng biết bao nhiêu giang quang cách trở, lội suối trèo non. Vậy chúng ta phải khắn khích một lòng cùng nhau, mà lảnh cái trách nhặm nầy cho hoàn toàn, đặng đi cho tới nơi, về cho tới chốn, nếu rủi mà tôi gặp cơn nguy hiểm, bỏ mạng giữa đường, thì anh em phải lấy cái thơ trong túi tôi đây, là một cái quốc thơ của Nguyễn-Vương, mà đem đi; còn hai anh em rủi có trắc trở đều chi, thì tôi cũng phải hết lòng cứu giúp, nói rồi ngó lại tên đội trưởng đương đứng một bên và bão rằng:
Ngươi hẩy đem toán quân nầy về hiệp cùng binh quan bão-hộ Hồ-văn-Lân, chờ khi Nguyển-Vương trở lại khôi phục Nam-kỳ, sẽ ra tiếp ứng. Tên đội thưa vâng và lui về, rồi cả ba anh em với ba tên bộ hạ, dắc nhau băng đồng lước bụi, kiếm ngã đàng rừng mà đi. Thật là:
Bao nài vạn thũy thiên san.
Mấy sông cũng lội mấy ngàn cũng băng.
Khi Nguyển-Hửu-Thoại và mấy tướng tùy tùng lên tới Tà-Keo, thì thấy một đám rừng cây mù mịt, triền núi thấp cao, bèn tách theo đường mòn trong rừng lần lần đi tới, khi ra khõi rừng, có một khoãn đồng trống, ngó qua hướng tây thấy bóng tà dương đã lần lần xuống khõi ngọn cây, và một ánh sáng hồng dọi vào dãnh núi, xem ra nữa đõ nữa đen, Nguyển-Hửu-Thoại với Trần-Xuân-Trạch liền gò cương ngừng ngựa, rảo mắt ngó ra chung quanh chơn rừng, chẵng thấy nhà cữa dân cư, chĩ thấy một lùm đại thọ trên gò, nhánh lá sùm sề, tàng cây mát mẽ, thì nói với Trần-Xuân-Trạch rằng:
— Trời đã gần tối, chúng ta phải lên tạm đở gò nầy, đặng ăn uống nghĩ ngơi, rồi sáng mai sẻ lên đường cho sớm, nói rồi cả thảy mấy người đều kéo nhau lên gò, và bão ba tên quân lấy chiếu trải dưới gốc cây, và lấy lương phạn ra ăn, khi ăn uống thì trời đã tối mịt.
Nguyển-Hửu-Thoại bèn bão ba tên quân phải thay phiên canh giử đồ hành trang và sáu con ngựa, còn Nguyển-Hữu-Thoại, Trần-Xuân-Trạch với Cao-phước-Trí, đều nạp súng đai gươm bên mình, đặng đề phòng trong khi đem hôm tăm tối, Trần-Xuân-Trạch nói:
— Khi nảy tôi thấy hai thằng Caoman đứng trong rừng, thấy chúng ta thì lấy tay chĩ chõ và nói chi nhõ nhõ cùng nhau rồi vào rừng đi mất.
Cao phước-Trí thấy nói thì tiếp rằng: đó là quân Caoman đi đốn cũi, hay là đi kiếm bắt thịt rừng chớ gì, anh rối quá, sai không hỏi nó có thịt rừng đặng mua ăn uống rượu chơi.
Nguyễn-Hửu Thoại nói:
— Chúng ta đi đường xa xứ lạ, không nên uống rượu, để trí tỉnh mà đề phòng, và đêm hôm phải ngũ cho sảy thức mới đặng; mấy anh em đàm đạo một hồi cùng nhau rồi vào trong ngơi nghĩ, chĩ còn một tên quân ngồi dựa gốc cây thức canh, song trong lúc trời khuya canh vắng, chẳng nghe chi lạ hơn là nghe những giọng, re re dế gáy, dường như khúc đờn lưu-thủy khảy bên tai, tích tích sành kêu, tợ hồ tiếng búa tiều-phu vang kẹt núi.
Kế đó con ma ngũ lần lần áp lại, làm cho tên quân canh mê mẩn tâm thần, mở mắt không ra, rồi ngồi dựa vào cây mà ngũ gục.
Lúc bấy giờ bên cạnh rừng, ló ra mấy cái bóng thấp thoáng đen thui, rồi lần lần đi tới, và sẽ lén leo lên gò cây, là chổ của ba tên quân nhơn đương ngũ, bỗng con ngựa cũa Nguyển-Hửu-Thoại dậm cẳng dưới đất và hầm hừ la lên. Nguyển-Hửu-Thoại dực mình mở mắt, thấy ba người bộ tướng vậm vở, đầu trọc mình trần, nước da đen trạy mổi thằng có dắc một con dao bên lưng, bộ coi hung ác, đương lò mò mở dây cột ngựa, rồi nhảy lên cỡi đi.
Nguyển-hữu-Thoại thấy liền hô lên một tiếng lớn và nói rằng:
— Quân cướp bắt ngựa; Trần-xuân-Trạch và Cao-phước-Trí, với ba tên quân nhơn, đương ngủ mê mang, dực mình chổi dậy, thì ba tên cường đạo liền quức ngựa chạy giông vào rừng.
Nguyển-hữu-Thoại Trần-xuân-Trạch và Cao-phước-Trí cã ba liền lấy súng rồi nhẫy phóc lên ngựa, và quức ngựa sải theo như bay.
Ba tên cường đạo kia cởi ngựa chạy dọc theo mé rừng, rồi tuốc lên triền núi.
Nguyễn-hữu-Thoại rược theo gần kịp, thì quân cướp quức ngựa chạy quanh lộn theo mấy bụi cây thấp thấp dựa triền.
Ba anh em Nguyển-hữu-Thoại bị mấy bụi cây cản trỡ, phần sợ hầm hố hiểm nguy, nên không dám giục ngựa chạy mau, còn quân cướp thấy ba anh em Nguyễn-hữu-Thoại rược theo, không ngừng vó ngựa, hễ chúng nó chạy quanh, thì Nguyễn-hữu-Thọ cũng quanh, còn chạy thẳng thì lại rược theo mau lắm. Kế đó một thằng trong bọn ấy quức ngựa tẻ vào mé rừng, muốn kiếm đường đặng chun vô mà trốn.
Nguyển-hữu-Thoại thấy thì nghĩ thầm rằng: nếu nó chun vô đường rừng, thì như cá xuống nước cọp vào non, không thế gì theo đặng, liền giục ngựa chạy mau, đặng chận không cho nó chạy vô rừng mà trốn tránh, khi theo gần kịp, Nguyễn-hửu-Thoại liền rường súng bắn ra một phát, thằng cường đạo ấy bị bắn trúng vai, la lên một tiếng, thì té nhào xuống đất, rồi chun tuốt vào rừng mà trốn mất.
Nguyển-hữu-Thoại liền chạy tới bắt ngựa lại, rồi kêu Cao-phước-Trí bão rằng: chú mầy phải ở lại giữ con ngựa ấy, để ta rược theo chúng nó cho mau. Nguyễn-hữu-Thoại nói rồi thì hiệp với Trần-xuân-Trạch quức ngựa sải theo hai tên cướp kia như bay và kêu lớn lên rằng:
— Quân cường đạo kia, bây phải trả ngựa lại cho ta, bằng không, thì ta theo giết bây chẵng chừa một đứa.
Nguyễn-hữu-Thoại vừa rược theo vừa ré lên, vang dội cả rừng, nhưng quân cướp cứ chạy quanh lộn dưới triền, không chịu bỏ ngựa mà trã lại.
Trần-xuân-Trạch kêu Nguyển-hữu-Thoại và nói:
— Anh chạy phía tả đón nó, kẻo nó chạy vô đường rừng, để phía nầy tôi chận nó cho, không sao phòng sợ.
Nguyển-hữu-Thoại nổi xung, hai chơn dang ra thúc vào hông ngựa một cái rất mạnh, con ngựa cũa Nguyễn-hữu-Thoại là ngựa tuấn mã hùng cu, liền cất bốn vó, phóng qua mấy bụi cây, rồi sải tới như bay, trong nháy mắt thì đã theo kịp quân cướp, liền huơi gươm chém tên cướp ấy một cái, nhào ngay xuống ngựa mà chết, tên kia thấy vậy thất kinh bèn quức ngựa chạy quanh lộn theo mấy bụi cây, kế Trần-xuân-Trạch rược tới lấy súng bắn ra một mũi, nhưng súng vừa bắn ra, thì tên cướp ấy đả nhảy ngay xuống bụi, nghe kêu cái sạt, rồi lủi vào bụi mà trốn mất.
Nguyển-hửu-Thoại và Trần-xuân-Trạch thấy quân cướp đã bỏ ngựa nhãy trốn vào bụi, thì tức tốc nhảy xuống bắt ngựa cột nơi gốc cây, rồi hai anh em chạy lại bao vây chung quanh, và càng cây ra mà kiếm bắt quân cướp, song kiếm một hồi không thấy chi hết, ngó ra chung quanh thì đất trống, chẳng có bụi nào, nhưng chẳng biết nó núp vào đâu, mà kiếm cùng không được.
Trần-xuân-Trạch lãy làm quái dị, và nói rằng: thằng cướp nầy cốt nó là ma sao, nó mới nhảy vào đây, mà đả biến đi đâu mất.
Nguyễn-hửu-Thoại cũng lấy làm lạ quá, và nghĩ rằng: chung quanh đất trống không lẻ nó chạy qua bụi khác mà ta không thấy sao.
Trần-xuân-Trạch liền lại cây đại thọ bên đó, rồi ngó lên kiếm coi, thì thấy cậu ta đương ngồi xo rỏ trên nhánh cây, hai mắt châm châm ngó xuống, mà lẵng lặng làm thinh, Trần-xuân-Trạch liền la lên, nó đây, nó đây.
Nguyễn-hữu-Thoại nghe la chay lại, quả thật cậu ta ngồi núp trên cây,một đống đen thui, thì nói rằng:
— Thật thằng khốn nầy cốt nó là loại khỉ hay sao? hồi nảy mới nhảy vào bui đây, sao đả leo tọt lên cây bao giờ mà ngồi đó?
Nguyễn-bữu-Thoại và Trần-xuân-Trạch muốn lấy súng ra bắn, song coi lại thì thuốc đạn không có đem theo, súng bị bắn khi nảy đả hết rồi, bây giờ không có thuốc đạn mà nạp nửa.
Trần-xuân-Trạch nói: thôi Hiền-Huynh đứng dưới nầy coi chừng, để tôi leo lên bắt nó mới đặng, nói rồi xăng tay vén chơn lại ôm gốc cây phăn phăn leo lên, khi lên tới chán hai, thì thằng khốn ấy đả bò ra ngoài, rồi hai tay vói nắm nhánh cây bên kia, de ngang qua đó, và hai chơn đạp ra rất mạnh, xích một cái như xích đu, tức thì nhánh cây vục qua một cái rất xa, ngó lại thì thằng khốn ấy đã nhãy vot xuống bụi phía kia nghe kêu cái sạt, rồi chạy lủi vào trong trốn mất. Nguyễn-hữu-Thoại la lên và nói, nó nhảy xuống rồi, nó nhãy xuống rồi, Trần-xuân-Trạch thấy vậy, trên cây tuột xuống lẹ nhu con sóc, còn Nguyễn-hữu-Thoại lật đật chạy theo, và nói lớn rằng: thằng cường đạo kia, mi đứng lại không? nếu mi chạy thì ta bắn mi chết, nhưng thằng khốn ấy đã lũi vào bụi cây rồi chun mất, hai anh em Nguyễn-hữu-Thoại lúc bấy giờ lửa giận phừng gan, liền lấy gươm chặt sã bụi cây và đáo soát kiếm cùng, nhưng không thấy chi hết, liền chạy lại bụi cây kế đó kiếm coi, bổng thấy thằng khốn ấy thình lình trong bụi ló ra, rồi đâm đầu chạy lại chổ đất cao kia, co giò nhãy xuống một cái rồi biến mất.
Nguyển-hửu-Thoại và Trần-xuân-Trạch lật đật rược theo tới đó, thấy một miệng hầm lớn bằng căng nhà, chung quanh cây cối rậm rì, ngó xuống dưới hầm sâu chừng 5, 6 thuớc, phía bên miệng hầm có một cái hang, ăn luồn vô trong ngó vào tối thui như mực.
Trần-xuân-Trạch ngó coi một hồi rồi day lại nói với Nguyễn-hữu-Thoại rằng:
— Chắc thằng khốn nầy nhãy xuống hầm rồi chun tuốt vào hang đó mà trốn, vậy để tôi nhãy xuống thử coi.
Nguyển-hửu-Thoại nói:
— Không được đâu, đừng nhãy bất tử, chắc cái hầm nầy là chỗ sào-huyệt của chúng nó, đễ mà tàng tụ tai đay, thế thì chúng nó đào hang trỗ ngách ở dưới, chẳng biết bao nhiêu. Nếu mình nhảy xuống thì nó núp trong hang tối hại mình, chớ mình không thấy nó đâu mà bắt, đừng xuống bất tử không nên, thôi thây kệ nó, chúng ta chẵng cần theo nó làm chi, miển là mình bắt ngựa lại được thì đủ, nói rồi hai anh em trở ra dắc ngựa chạy về.
Dọc đường gặp Cao-phước-Trí dắc ngựa chạy tới, thấy Nguyễn-hửu-Thoại và Trần-xuân-Trạch thì hõi rằng:
— Sao hai anh có bắt được quân cướp không?
Nguyển-hữu-Thoại nói: ta đã chém chết một đứa, còn một đứa chạy thoát vào hầm rồi trốn mất, nên không bắt được.
Cao-phước-Trí nói: Thôi hiền huynh để tôi vào hầm bắt nó mà giết quách cho rãnh, ba thằng Caoman chết bầm, để nó báo hại mình ngů không yên giấc.
Nguyển-hửu-Thoại nói: Không được đâu, nó đã chun mất vào hầm rồi, biết đâu mà kiếm, nói rồi ba anh em cùng nhau đề huề trở lại chô củ.
Khi về tới gò đất, thấy ba tên quân nhơn mổi đứa tay cầm giáo dài, đương đứng hơ hãi ngóng trông, thấy ba anh em dắc ngựa về, thì mừng rở chạy ra nói rằng:
Bẫm chủ tướng, khi ba chủ tướng rược theo quân cướp, thì có năm sáu đứa cướp khác ào tới, muốn cướp dực đồ hành trang, chúng tôi liền lấy trường thương chống cự với chúng nó một trận rất dữ. Chúng nó đánh không lại, rồi kéo nhau chạy tuông vào rừng, chúng tôi muốn rượt theo giết nó, nhưng đồ hành trang sợ không ai giử.
Nguyển-hửu-Thoại nói: Thôi, chúng bây hẫy ra dắc ngựa lên cột nơi mấy gốc cây, và thức mà canh giử cùng nhau, không nên ngủ nửa.
Chú thích
- ▲ Nguyễn-vương đưa công-chúa Ngọc-Duệ cho Nguyễn-hữu-Thoại, trong khi chạy ra cù lao Tho-châu, công-chúa Ngọc-Duệ là em thứ ba của ngài.