Nam Kỳ phong tục nhơn vật diễn ca/Cuốn thứ nhứt/Vũng Tàu
Vủng-Tàu
Vủng-tàu phong cảnh thi:
Đổi dời vực biển hóa cồn dâu,
Hứng chí vui xem cảnh Vủng-tàu.
Bền chắc đồn xây gành Thạch-lại,
Vọi cao đèn chói đảnh Vân-đầu.
Bải-dừa dấu để còn danh trước,
Xanh-rắc (St-Jacques)chừ thêm vửng cuộc sau.
Đường nước Nam-kỳ khoe hiểm cứ,
Ở trên nhắm xuống mối giềng thâu.
Địa đầu tu chỉn Vủng-tàu, Trên rừng dưới biển yết hầu bổn căng.
Phan-sa thuở trước gọi rằng, Bải-dừa xứ ấy tục năng trồng dừa.
Cơ trời trải mấy nắng mưa, Mà nay gầy dựng mới vừa dể coi.
Chổ sâu chổ cạng rẻ ròi, Rỏ ràng cứ hiểm một doi Hải-phòng.
Trời sanh cảnh cũng lạ lùng, Hẹp sâu thủy khẫu quanh vòng Thùy-vân.
Đăng-đài cao vọi mấy từng, Tục kêu Đèn-điện soi gần đến xa.
Tàu ghe tâm tối lại qua, Ngó chừng nơi đó vào ra chẳng lầm.
Sóng đơm mũi nước ầm ầm, Đá dem ngăn đón êm cầm như chơi.
Hềm vì các lấp cạng đời, Tốn hao mất cả tiền tời biết nhiêu.
Trên bờ sấm sẳng huê-tiêu, Hỏa thoàn xuất nhập dắc diều đem đi.
Bảo Giác-ngư, đồn Tam-kỳ, Vòng do bát cạy bôn trì Ngưu-giang.
Huê-tiêu tổn phí muôn ngàn, Công ơn dẩn lộ đâu màng bấy nhiêu.
Đường xe mé núi quanh theo, Giữa rừng lầu các tợ đèo Bồng-lai.
Dinh quan Tổng-thống riêng ngoài, Bối sơn diện thủy tiên đài khác đâu.
Có chùa Phật đá đã lâu, Tại Thắng-tam xả giải đầu tranh pheo.
Rằm nguơn cúng tế quạnh hiêu, Nhện giăng trước án dế kêu bên đồng.
Minh minh sóng bủa điệp trùng, Tốt thay thanh tịnh một vùng sắc không.
Lại có miễu lăng Cá-ông, Kề bên nhà hội ngoài trong sum vầy.
Hàm dài chừng bốn thước tây, Hảy còn hiện tại ngày nay đễ thờ.
Thắng-nhì có giếng bao giờ, Tục kêu giếng Ngự sờ sờ còn ghi.
Ván xây bốn phía y nguy, Gần bên nước mặng thường khi ngọt hoài.
Quan dân bất luận ai ai, Chở chuyên về uống lâu dài tư niên.
Đồn quân mần nhiệm cách riêng, Nơi ngoài Gành-rái mặt tiềng thấy chi.
Mà trong ngã ngách rất kỳ, Châu mai trí súng tứ vi hẳn hòi.
Ở cao nhắm thắp dể coi, Ngư-lôi sẳng đặt mây ngòi éo le.
Lập ra dinh dảy tư bề, Xả tây cai trị coi về nội dân.
Chổ nhà vén khéo cân phân, Các cha ngoại quấc riêng phần dưởng dung.
Lịch xinh trường học thầy dòng, Sớm khuya dạy dổ ra công cần cù.
Giây thép thủy bộ cơ xu, Tóm thâu giềng mối hải hồ sơn lâm.
Chợ đông người ước đôi trăm, Phố phường rải rát mấy lăm nhà giàu.
Vật ăn cá biễn sò hàu, Tôm cua gà vịt đậu rau cũng nhiều.
Nhà dưỡng bịnh rất mỉ miều, Quan quân hứng gió người đều Phan-sa.
Nhà hàng gần đó không xa, Ô-ly-vê (Ôlivier) nghánh cất ra Vủng-tàu.
Dưới sông có bến cầu tàu, Thường khí Ngũ-quản ghe bầu ra vô.
Mỗi ngày mỗi có tàu đò, Chở bộ hành với chở đồ thiếu chi.
