ra xứ ngoài du-lịch hay là buôn bán, nếu không được Bảo-hộ cho phép đi. thì tất bị buộc vào tội ngầm thông nước ngoài, mưu chuyện làm loạn. Có điều là ai được Bảo-hộ cho phép đi, tất phải là người có tư cách đủ tin cậy hay là khéo chiều lòng mới được; tài vốn không có đủ những tư cách ấy, thành ra tôi phải đi trốn.
Tăng-quân đi trốn nhiều lần rồi, đường xá rất quen thuộc thông thạo; ông chỉ vẽ cho tôi cái kế thay hình đổi dạng để qua cửa quan-ải cho lọt.
Từ Hải-phòng ra Moncay, tôi giả làm chú khách đi buôn, cạo đầu kết bím, đáp một chiếc tầu buôn mà đi.
Lúc tầu đến bến, chúng tôi đợi đêm khuya mới dám mướn một chiếc thuyền đánh cá nho nhỏ, lén qua Trúc-sơn. Trường-sơn là bờ cõi huyện Phong thành nước Tàu.
Chuyến đi này tuy là nguy-hiểm, nhưng mà vui thú lạ thường.
Ra khỏi bờ cõi rồi, các món giấy tờ quan hệ và tiền bạc của chúng tôi đều còn nguyên lành. Ôi người ta nghiêm cấm mình chừng nào, kết quả bà con mình càng thêm giỏi cái ngón phá cũi xổ lồng chừng nấy, không riêng gì một mình tôi, theo chân nối gót chúng tôi đi ra hải ngoại, còn thiếu chi người!
Ở lại Trúc-sơn một tuần-lễ mới đáp ghe buồm Khâm-châu mà đi Bắc-hải.
Lúc bây giờ đã bước qua sơ tuần tháng hai,
