IV — « Duyên mới dù cho được mặn mà,
« Gió xuân để tội một mình hoa.
« Đêm nay quán khách trời mưa gió,
« Xót nỗi người gần mộng vẫn xa. »
Chiếc bóng đèn xanh, đôi đường nợ trắng; tình-si một giống, trò rối trăm năm. Bức thư hôm ấy của Lê-nương, đã định số phận một đời cho Quân-Thiến.
Cô bé thơ ngây, lòng chưa bận nghĩ; chị dâu lúng-túng, ý muốn buộc vào. Chỉ hồng mà hóa sợi tơ mành, mạnh bạc lại tìm ngưười xấu số. Kẻ chép chuyện thực không kịp phàn nàn cho cái số phận long đong của hai người nữa, mà phải vì Quân-Thiến kêu trời rằng oan!... Bạn tri kỷ dễ mà được mấy, mảnh tình chung khôn lẽ sẻ đôi; Duyên đã lỡ xưa thì thôi. Duyên sau hồ dễ đền bồi mà mong. Tấm tình của Mộng-hà đã thề xin sống thác một lòng thủy chung, thì dù nhan sắc như Tây-thi, Trịnh-đán khó mà làm chuyển được lòng, mồm mép như Tô-tần Trương-nghi, hồ dễ đã nói xiêu được dạ. Tấm lòng yêu Lê-nương không thể sẻ để yêu sang Quân-thiến, điều đó ý Mộng-hà đã quyết mà lòng Lê-nương cũng chẳng lạ gì. Đã chẳng lạ gì mà còn can là chỗ khổ-tâm của nàng: đã chối hẳn rồi mà lại ưng, là chỗ bất đắc-dĩ của chàng đó. Hai người thì không kể, chỉ khổ nhất là Quân-thiến mà thôi. Nàng đương mừng cho chị, nạn khỏi tai qua, có biết đâu rằng chị đã hãm mình vào chỗ hang sâu vực thẳm, giây oan giắt díu, để hại bao người; sóng gió bể tình, ai ngờ đến thế. Kẻ đa tình thường khổ-sở vì tình, mình làm mình chịu. kêu mà ai thương. Thế nhưng như Quân-thiến, oanh yến chưa từng mang nợ, thơ ngây nào đã biết sầu, thế mà cũng phải ông trời ghen ghét, bà chị ép vào, để đến nỗi ê chề đau đớn suốt đời, thì nào có tội tình gì mà thế!
Lê-nương được thư của Mộng-hà, biết chàng sắp sửa về ngay, thì cũng không khỏi buồn nỗi biệt ly, động lòng thương
