Từ Tô-đài sang Vô-tích, không đầy trăm dặm, nay vì gió bắt mưa cầm, thuyền đi suốt ngày, vẫn chưa được nửa. Đi quanh đi quẩn, bóng hoàng-hôn đã bảng-lảng bốn bề. Trời dài sắc chết, đò cổ người thưa; đường trước trông vời, một mầu man-mác. Một lát thuyền áp vào một cái bến, trơ-vơ cầu gẫy, nghiêng ngả cây già. Trên bờ là một xóm thủy-cơ, nhà làm liền như bát úp; khói bốc bốn bề, tiếng người xao-xác, đôi ba chiếc thuyền đánh cá, đậu lại bên bờ. Bóng đèn le-lói, soi xuống mặt hồ, xa trông nhấp-nháy như mấy bóng ma chơi. Lái-đò nói: « Chỗ này chính là chỗ nên cho thuyền đậu. » Thuyền đã áp bến rồi, lái-đò róm bếp làm bữa. Bấy giờ mặt nước trăng soi, nóc bồng mưa tạnh, hồ thu trải lụa, cảnh đẹp như tranh. Lái-đò ăn xong ngủ ngay, chưa cởi áo tơi đã lên tiếng ngáy. Chàng nằm không yên giấc, đẩy cửa bước ra, ngồi ở đầu thuyền, ngắm-nghía cảnh đêm trên mặt hồ sâu. Một vầng trăng bạc, soi suốt quanh bờ, mưa mới tạnh xong, sáng lại càng tỏ. Tiếng sáo cách sông, lứu-lo đứt nối giọng nghe réo-rắt, đưa vào tai như gợi mối sầu, mấy đôi đom-đóm lập-lòe ở trong đám cỏ lau, hình như muốn tranh sáng với ngọn đèn mặt nước. Chàng ngồi ngắm cái cảnh ưa nhìn đó, bất-giác động mối thương tâm, rơi đôi hàng lệ, thật có cái cảm của khách trong thuyền trên sông Xích-bích. Lòng này biết ngỏ cùng ai, mỹ-nhân cách một phương trời mông-mênh! Tuy thú chơi không giống, mối cảm khác nhau, song nhân cảnh sinh tình, thì xưa nay cũng thế. Nhìn nước trông mây hồn thơ lai-láng, nhân đọc một bài Đường-luật cho vợi bớt dạ sầu.
Đêm tối con thuyền đậu bến ai,
Quê hương xa cach một phương trời;
Sang thu đóm sáng soi theo cỏ,
Vỡ tổ chim bay động sợ người;
Ngoài mạn sương sa ngồi thấy lạnh,
Ngọn cây trăng mọc ngắm mà chơi;
Mông-mênh đường thế nhìn như mộng,
Ước hẹn nguyền xưa đã lỡ mười!
Dước vầng trăng sáng, khí lạnh dợn người. Hiu-hiu gió lướt ngọn lau, buốt như cắt thịt. Đêm đã khuya người
