người đã mệt lử ra rồi; giá không có thằng nhỏ vội đỡ lấy chàng, thì chàng đã ngã lăn xuống đất.
Khi thằng nhỏ đặt chàng lên giường, thì sắc mặt chàng đã bạc nhợt ra không còn ra hồn người nữa. Chỉ còn hơi thở thoi-thóp, tiếng nói thì-thào, sẽ gọi thằng nhỏ mà bảo rằng: « Mày chạy đến trường, nói với thầy giáo Lý hôm nay ta ốm xin nghỉ nhé, mau lên kẻo quá giờ học, học-trò ngồi đợi đã lâu rồi. Thầy giáo Lý đó quê ở Dung-hồ, làm chức phụ-giáo trường ấy ». Thằng nhỏ vâng dạ ra rồi, trong phòng chỉ còn một mình chàng trằn-trọc rên-rỉ ở trên giường, vỗ ngực vật đầu, trăm chiều đau đớn; mà đống máu thổ ra ở dưới đất lúc nẫy, mầu càng đỏ sẫm, soi lồng vào trong mắt bệnh-nhân. Ngày dài đằng-đẵng, nhà vắng teo-teo, chẳng có ai là người lại qua thăm hỏi. Hồi lâu chàng chống tay xuống giường trỗi dậy, cầm mảnh gương soi than rằng: « Lòng ta đau lắm rồi! bệnh ta nặng lắm rồi! sầu ta dài lắm rồi! mệnh ta ngắn lắm rồi! Thương thay Mộng-Hà, bụi vàng giấc khách, tung chăn sắp tỉnh ra rồi, tóc bạc mẹ già, tựa cửa còn mong mỏi mãi. Thương thay Mộng-Hà, mà quả đến nỗi như thế ư! » Chàng nói đến đấy ruột đứt lòng đau, lại bỏ gương mà nằm vật xuống. Bóng nắng lồng cửa, gió lạnh qua song, xương bệnh kheo-khư, mộng hồn vơ-vẩn. Than ôi! Tuổi trẻ mà quê người lưu-lạc, là việc không may của người ta; quê người mà giường bệnh kêu rên, lại càng là việc rất không may lắm! Việc không may ấy, việc rất không may ấy, lại trồng điệp cả vào một thân Mộng-Hà; một đã là quá, lại đến hai ư? Xa quê đã khổ, xa quê mà ốm thì cái khổ lại càng gấp mười. Khổ thay Mộng-Hà! Ôm bệnh nhớ nhà; trước giường ba thước, như nghìn dặm xa. Nguy thay Mộng-Hà! Hận lấp sầu vùi; phòng không chiếc gối, than khóc cùng ai?
Viện sách vắng teo, không người qua lại, chỉ nghe thấy tiếng Mộng-Hà ở trong rên-rỉ, như vượn ốm hót trăng, ngựa già thét gió, khiến người nghe mà phải rợn tóc ghê mình. Trời đã gần trưa, mới có hai người vào thăm Mộng-Hà, thì là Thôi-ông với thằng nhỏ. Nguyên lúc nẫy thằng nhỏ lên nói với Thôi-ông là Mộng-Hà ốm, Thôi-ông cả kinh, liền sai một thằng nhỏ khác đến trường xin phép mà mình cùng với thằng nhỏ này đến thăm
