nấm Mai-hương, ngoài hiên Lãm-thúy, mưa sầu rả-rích, mây thảm mịt-mù, đầy mắt đều những cảnh thương tâm, vào tai đều những câu đau ruột, trong cái thành sầu hắc-ám, không còn có lấy một tia sáng mặt trời!......
Đại-phàm sự tác dụng của ái-tình, khi bắt rất mau, khi mắc rất dữ, khi hút vào rất mạnh, khi nở ra rất to; song khi bắt, khi mắc, khi hút, khi nở, cũng phải trải qua nhiều tầng bậc, từ mỏng đến dầy, từ nông đến sâu, chứ không phải một bước mà đến ngay cái chỗ quấn-quít vấn-vương gỡ ra không được. Tức như Mộng-Hà với Lê-nương, cái tình lúc ban đầu chẳng qua như một sợi tơ mành vướng-vít bâng-quơ, sức lực rất là mỏng-mảnh. Đến sau vì giao-thiệp càng nhiều, yêu thương càng thiết, đến nỗi đem hết những lời gan ruột mà thổ-lộ cùng nhau. Giá phỏng Mộng-Hà lại là Tư-Mã, Lê-nương bắt chước Văn-Quân, thì vườn hoa không chủ, hiên thúy tiện đường, trộm ngọc thầm hương, khó gì chuyện ấy! Thế nhưng Mộng-Hà vốn không phải con người khinh bạc, Lê-nương lại nào phải chị ả dâm-bôn, dẫu có mê-mệt về tình, cũng không dám qua vượt ra ngoài vòng lễ-nghĩa. Khối tình dầu nặng, giấc mộng khôn tròn. Vì vậy cây mọc liền cành, đành chờ kiếp khác; thơ đưa hàng tập, mới hả lòng ai. Tài dẫu đáng kính mà cái ngu cũng nên thương vậy. Lời chàng thề nặng là xuất ở tấm lòng chân-thực, nàng càng thêm một lời khuyên-nhủ thì chàng lại càng thêm một phần đau khổ mà thôi. Chàng được thư nàng muốn nín không xong, bèn hòa lệ vắt máu, giãi mật phơi gan, thảo một bức thư, thề một lần sau cùng nữa. Thư rằng:
« Vừa được đọc thư, khuyên lơn hết lẽ, càng được rõ tấm tình của bạn mà càng thấy đau lòng cho tôi. Bạn ơi! Bạn ơi! sao cứ khuyên lơn nhau những câu vô-vị làm gì để tấm lòng này càng thêm đứt nát ra từng đoạn. Tôi không phải là kẻ gặp ai cũng chung tình mà cũng không phải là kẻ ăn lời phụ ước. Bạn thử nghĩ: Tôi sở-dĩ đến bây giờ mà vẫn chưa đính tơ duyên là vì cớ sao? Tôi sở-dĩ yêu bạn cảm bạn, mà cam chết vì bạn là vì cớ sao? Bạn đọc tập thơ « Hồng-lâu ảnh-sự » của tôi, hẳn cũng đã biết tấm lòng tôi ngày thường thế nào. Bạn đọc những thơ mấy lần đưa tặng của tôi, hẳn cũng đã biết tâm
