là đạo thường của người ta phải thế. Vậy mà anh lại muốn trái ngược với đời, tự cho làm phải, quyết lộn vòng phu phụ cho cam! Thử hỏi quạt nồng đắp lạnh, việc thần-hôn ai kẻ đỡ thay? cơm giẻo canh ngon, sự bếp nước ai người giúp hộ? Bỏ hạnh-phúc tìm vào cảnh khổ, trái nhân-luân quyết giữ lòng si; trong tình-trường làm con quỷ chết oan, trên danh-giáo làm một người có tội; anh đã từng đọc sách hiểu lẽ, cớ sao hành-vi lại luẩn-quẩn, tư-tưởng lại sai lầm đến thế! Lê-Ảnh trộm nghĩ, thực không thể không lấy làm lạ lùng cho anh. Ngạn-ngữ có câu: « Trời định hơn người, người định cũng có thể hơn trời ». Anh si như thế, ý chừng cũng muốn hơn trời chăng? Tôi e ông xanh vô tình kia, hẳn cho lời anh là trách lẫn trời già, sẽ dìm-rập mãi đôi ta trong suối lệ bể oan, muôn kiếp không mong gì cất mình ra được. Tuổi xanh đương độ, vội nguội lòng đời, anh dù không biết tự tiếc, nhưng há chẳng nên vì cha mẹ tiếc thân, vì anh em tiếc tài ư? Như anh phong-lưu tài bộ, đời ít ai bằng, sự-nghiệp sau này, biết đâu hạn lượng; vậy mà lại vì một kẻ bạc-mệnh là Lê-Ảnh, cam lòng bỏ hết mọi việc, một đời mang lấy bi-quan, rồi đây câu chuyện nực cười đồn đại ra khắp bốn phương, thiên-hạ đời sau, tất đem anh ra mà bình-luận. Họ cho rằng một người học-thức như thế, chí thú như thế, lại đi vì một người con gái mà trọn kiếp ngậm oan, nghìn thu để giận, tưởng anh dù chết xuống chín suối cũng khó mà nằm yên cho được, huống nay mà bảo đã yên lòng được ư? Anh thật là một người đa-tình, nhưng tiếc rằng không biết tự nén để đến nỗi thái quá; thái quá cũng như bất-cập, đa-tình như anh thành ra cũng như một kẻ vô tình vậy. Lê-Ảnh yêu anh, Lê-Ảnh thực không dám yêu anh. Nói rút lại là kiếp này Lê-Ảnh với anh tuyệt không có quan-hệ gì cả. Sứ-quân tự tìm lấy vợ, La-Phu vốn đã có chồng. Đôi bên cùng nhiều công việc chưa xong, cùng để mối duyên chưa đứt, nợ lòng còn vướng, kiếp sau ta đã hẹn-hò; đường trước còn dài, nơi khác sớm nên định liệu. Anh chẳng thề thì cái tâm tình của anh, Lê-Ảnh cũng không quên được, anh dù thề, thì cái ý định của
