Bước tới nội dung

Trang:Nho giáo 4 Trần Trọng Kim.pdf/12

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

10
NHO-GIÁO


trước có Triệu Phục 趙 復, Diêu Khu 姚 樞 và Hứa Hành 許 衡, sau có Lưu Nhân 劉 因 Ngô Trừng 吳 澄, Kim Lý-tường 金 履 祥 và Hứa Khiêm 許 謙, nối được cái học-thống của phái lý-học. Còn những người văn-học trứ danh thời bấy giờ thì có Nguyên Hiếu-vấn 元 好 問, Ngu Tập 虞 集, Dương Tái 楊 載, Hoàng Tiềm 黃 潛 v. v.

Trong những người ấy chỉ có Triệu Phục, Hứa Hành và Hứa Khiêm là tinh thâm hơn cả.

Triệu Phục. — Triệu Phục 趙 復, tự là Nhân-phủ 仁 甫, người châu Đức-an, thuộc tỉnh Hồ-bắc, bình sinh rất mến cái học-thuyết của phái lý-học, nhất là cái học của họ Trình họ Chu. Ông nổi tiếng là người học giỏi ở vùng sông Dương-tử và sông Hán, học-giả thường gọi ông là Giang-Hán tiên-sinh 江 漢 先 生.

Gặp khi quân Mông-cổ đến đánh lấy thành Đức-an, ông bị bắt đem lên phía bắc. Ông không đi, xin cho chết. Khi ấy có Diêu Khu là quan cũ của nước Kim ngày trước, được vua Mông-cổ cho đi theo trong quân để tìm những người Nho-học, Phật-học, Lão-học, cùng những người làm thuốc và xem bói. Diêu Khu gặp Triệu Phục đem về nhà tìm lẽ khuyên giải. Triệu Phục nghe lời theo Diêu Khu lên phương bắc.