Trang:Nho giao 3.pdf/237

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

237
NHO-GIÁO


định cái qui-mô, rồi đọc Luận-ngữ để định cái căn-bản, rồi đọc Mạnh-tử để xét những điều mở-mang rộng-rãi, rồi đọc Trung-dung để tìm cái vi-diệu của cổ-nhân, sau cùng mới đọc đến các Kinh.

Lập-chí.— Chu Hối-am cho sự học cốt ở sự lập chí, cho nên nói rằng: Học-giả đại yếu lập chí 學 者 大 要 立 志: Học-giả cốt nhất là lập chí. » Lập chí là đem tâm ý của mình nhất-định chú vào việc học để tìm cho ra đạo lý. Ông cho là: « Người đời nay tham lợi lộc mà không tham đạo lý, muốn làm người quí mà không muốn làm người tốt, đó đều là cái bệnh ở sự không lập chí. » — Hỏi rằng: « Cái công-phu về việc học lấy gì làm trước? — Rằng: « Chuyên ở người ta lập chí. Đã biết cái đạo-lý ấy, có cái tâm kiên cố, cứ hướng tiền mà đi, thì lo gì không tiến. Chỉ lo lập chí không kiên, thì nghe ngôn ngữ của người ta, xem văn tự của người ta, rút lại không có ích gì cho mình. » Những lời ấy rất chính-đáng, học-giả nên chú-ý mà xét cho kỹ. Học mà không lập chí cho bền, thì dẫu học bao nhiêu cũng không đủ làm cho mình đạt tới mục-đích đựợc. Vậy nên sự học cần phải có sự lập-chí. Khi cái chí của mình đã định rồi, thì phải cố hết sức học cho đến được, dù có sự khó-khăn thế nào cũng không lấy làm nản, ấy thế mới gọi là học.