Nơi chương a-lại-da duyên khởi luận, ta thấy a-lại-da như con hát trên cái sân khấu chân như. Ở đây thì chân như tự thân làm con hát.
Trước bảo rằng có a lại-da thức mới phát khởi hiện tượng. Đây thì tự thân chân như hoạt động mà hiện tượng phát khởi.
4. Pháp giới duyên khởi. — Chân như duyên khởi luận bảo rằng có vô minh là căn bổn của hiện tượng.
Pháp giới duyên khởi luận cho rằng vũ trụ là một cuộc đai hoạt động của hiện tượng tự thân. Hoạt động từ vô thỉ đến vô chung, nối tiếp mãi như những đợt sóng. Nhân có hoạt động mới có sanh diệt chuyển biến. Nếu không hoạt động thì không chuyển biến, tức là không có vạn tượng, không có vũ trụ.
Pháp giới duyên khởi luận, có lẽ sánh với triết học Âu Châu, giống với thuyết chủ trương rằng nguyên thỉ có hoạt động (au commencement c'était l'action)[1]
- ▲ Thiên chúa giáo, là phái hữu thần luận, bảo rằng: au commencement c'était le Verbe.
