Rồi tôi cố kiếm cho được toàn-bộ “Nho-giáo” mà đọc. Nhưng chỉ thắp đèn chứ không thắp hương như lời ông Khôi đã dặn.
Đọc đi đọc lại đến hai, ba lượt, càng đọc càng bị thất vọng. Té ra trong bộ “Nho-giáo” còn có nhiều chỗ khuyết điểm, không phải tốt-đẹp trọn-vẹn như lời giới-thiệu của Phan-quân.
«Vì lẽ gì nhà luân-lý-học lại nói không đúng luận-lý như thế?»
Tôi đã hỏi ông Phan-Khôi câu ấy. Và tôi rất phục cái chỗ sai luân-lý học của ông nhà Nho vẫn hay khắt khe trong sự phê bình đó khi thấy ông ấy trả lời thế này.
«Cố nhiên “Nho-giáo” không phải là sách hoàn toàn như ý chúng ta đã muốn. Nhưng, nền văn-học nước mình hiện nay trống-trơn, chưa có chi hết, thế thì đối với những cuốn có công như cuốn “Nho-giáo”, chúng ta cần phải chín bỏ làm mười, để khuyến khích người khác. Nếu cứ cầu đoán trách bị, thấy chỗ dở là công-kích bừa đi, e rằng sau này không ai dám nghĩ đến việc trứ-thuật nữa!»
Phải lắm! Trước cảnh tượng hiu quạnh của nền văn-học nước nhà, ngọn bút phê-bình không nên nghiêm-khắc với nhà trứ thuật, dù sự nghiêm-khắc ấy chỉ là ngang bằng, sổ ngay.
