Lạ thay qua đến đời Xuân-thu là nửa đời Châu thì năm Nước Bá ra: chẳng cần gì đạo-đức nhân nghĩa như trước cả, chỉ lấy cái giả dối thay nhau, còn thiên-tử chỉ để cái hư hiệu mà thôi. Từ lúc đó thì còn được 300 nước; hơn một trăm năm nữa rồi chỉ còn bảy nước: không đầy một trăm năm nữa thì rút cuộc lại thống-nhứt về nhà Tần.
Về cái thời nầy tôi mới cắt nghĩa cái quân-trị chủ-nghĩa tức là nhân-trị chủ-nghĩa.
Ông Tần-Thủy-Hoàng khi mới lên làm vua thì ông làm cái gì? Ông đặt ông là ông vua đầu; ông truyền cho đến muôn nghìn đời về sau; ông sợ dân khôn thì ông đốt sách; ông sợ học-trò chống cãi lại thì ông chôn sống học-trò; sợ để gươm giáo trong dân-gian nhiều thì dân nó nổi giặc, ông phá ra đúc làm tượng để chơi; phá mấy cái thành cao, lấp mấy cái ao sâu, không cho dân dựa đó mà chống lại nhà-nước. Lại tin cái câu sấm « vong Tần giả Hồ » mà bắt cả dân già trẻ đi đắp cái Vạn-lý-trường-thành, khổ-não biết bao nhiêu! Cái mối loạn phát ra từ đó.
Ông làm như thế thì ông tưởng có cái gì mà sợ nữa. Ông làm ra cái cung điện A-phòng, bỏ vài ba nghìn con gái đẹp vào để chơi; ông làm ra cái lăng Li-sơn rộng ba bốn dặm, có đàng cách-đạo, trùng thành; còn nhiều cái sang đẹp nữa; ông lấy chữ « trẫm » để cho một mình ông hoàng-đế được xưng mà thôi
Đời xưa hễ xưng « hoàng » là « hoàng », xưng « đế » là « đế » khi trước đạo Nho lấy « vương » là quý, thì ông chỉ để phong cho đầy-tớ mình mà thôi.
