Trang:Quan tri chu nghia va Dan tri chu nghia.pdf/13

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
— 11 —

Sung-sướng đặng bao nhiêu, chưa đầy 13 năm đã bị thằng Triệu-Cao nó giết; rồi sau con là Tần Nhi-thế cũng bị hoạn-quan giết, rồi thiên-hạ lại vào tay nhà Hán, quân-chủ lại vào tay nhà chuyên chế khác nữa.

Đó! Xin các ngài nghe rõ một khúc nầy nữa. — Nay những ông nho-học ở nước Tàu, nước ta, các ông yêu-mến đạo Nho mà các ông ghét nhà Tần biết bao nhiêu: vì các ông thấy nhà Tần bội đạo Nho. Nhưng mà vua của các ông có xấu thế nào các ông cũng cứ ví với Nghiêu, Thuấn, Võ, Thang, Văn, Võ, không khi nào các ông ví với vua Tần. Nhưng mà các anh em thử nghĩ xem – Vua mà xưng « Trẫm » là theo đạo Nho hay là theo Tần? Vua mà xưng « hoàng đế » là theo đâu? Vua mà có luật giết ba họ người có phải theo Tần không? Vua mà dâm-dục ở trong cung với một bầy hàng trăm hàng nghìn cung-nữ có phải là bắt chước theo Tần không? Vậy mà ông vua nói mình theo đạo Nho; tự ông nói vậy là phải; các quan nịnh theo vua thì họ nói theo cũng phải bọn đó không kể, còn các ông đồ-già cũng rán gân-cổ lên mà cãi rằng:

Vua mình theo đạo Nho!

Triều-đình mình sùng đạo nho!

Nước nhà mình theo đạo nho!

Dân mình theo đạo Nho!

Vậy thì đạo Nho ở đâu???

Do nhà Hán đến nhà Đường, do nhà Đường đến nhà Tống, do nhà Tống đến nhà Nguyên, do nhà Nguyên đến nhà Minh, do nhà Minh đến nhà Thanh,