phần người dốt-nát thì chiếm đến 80 phần trăm (80.100). Còn gọi là thượng-lưu trung-lưu, chẳng qua là trong bọn « bát cổ »[1] đã chiếm hai phần ba trong nước, thiệt chẳng biết cái nho-học là gì. mà cũng nhắm mắt lại chê càn cái văn minh mới là mọi rợ! Đây là tôi nói Cao-ly và Tàu, còn Việt-nam ta để tôi nói lại sau.)
Nhưng mà nay cái phong-trào trong thế-giới nó mạnh-liệt lắm: ai thuận theo nó mà đi, thì thuận buồm xuôi gió, ai không thuận theo nó thì cũng bị xô-đẩy mà đổ-lướt đi như rác-cỏ.
Vậy cho nên bọn thiếu-niên Cao-ly họ đã tỉnh-ngộ dậy, mới có cái hồi vận-động năm 1919, làm cho Nhật-bản phải bỏ lòng hổ-lang đi, mà trả cái tự-do lại cho họ; Nước Tàu thì có sự vận-động bọn thanh-niên năm 1925, làm cho liệt-cường thế nào cũng phải lấy sự công-bình mà đối-đãi lại với họ.
Khốn-nạn thay cho cái dân-tộc nước Việt-nam ta, đến bây giờ trong dân-tộc mà gọi là các ông nho-học tức là các ông có học được ít chữ Tàu, mà nhứt là mấy ông đã đậu cử-nhơn tấn-sĩ; các ông đó tôi dám chắc rằng không hiểu nho-giáo là gì hết; Vậy mà mở miệng ra thì cứ đem nho-giáo ra để làm chổ dựa, để bài-bác cái văn-minh kim-thời, tức là cái văn-minh mà các ông tuyệt-nhiên không hiểu được một chút nào cả.
- ▲ Bài kinh-nghĩa, có tám cổ, thường gọi là văn bát-cổ, bọn bát cổ tức là những người học đi thi cử ngày xưa.
