-41- Hành lại nói: “Này cậu, cái bà đó là cô ruột của cậu, mà sao kỳ quá cậu hả! » Đồ-khắc-Xương nói : “ Bà con cật ruột sao cho qua đồng tiền. Thôi, hãy ăn riết cho rồi mà về cho sóm em. >> Khi cơm nước xong xuôi, hai cậu cháu liền kêu xe về nhà thừa lại cho mẹ nghe. Đoàn-Thị nghe con nói rõ trước sau thì khóc ròng rồi lại than rằng: “Thiệt cò giượng của con, chúng nó bất nhơn đà thái thậm, coi đồng tiền là trọng chờ nó chẳng kể gì là cốt-nhục tình thâm ; thời, việc đã như vậy rồi, đầu có nói chi cũng vô ích. Vậy con cứ lo sắm sửa hành-lý mà đi, song con có đi thì phải đi đường bộ cho chắc ý hơn, chở dừng có đi đường biển mà sóng gió khó lòng, và cha con sanh có một mình con, vậy thì con phải ráng mà bảo trọng lấy thân con, phòng sau cho có kẻ gìn giữ bát nước vua hương cho nhà họ Đỗ. Huống chi lúc này nước nhà đương buổi phân vân, thì xã-hội Việt-Nam này chỉ có trông mong vào đảm thanh-niên. Vậy thì con cũng ráng mà giữ gìn cái thân hữu dụng, để phòng ra sức mà giúp được một hai đều công ích mấy-may gì cho xã-hội tương lai......» Bà nói tới đó nước mắt chảy ra ròng ròng. Bà liền lấy khăn mà lau rồi nói tiếp thêm rằng: « Vã đây mà ra đến Bắc, đường sá xa xuôi, núi non đèo ai, cách trở gặp ghình. Vậy thì con hãy đem thẳng Hành đi theo với con cho có bạn, sớm trưa cậu cháu hủ hỉ với nhau, chớ như phận mẹ ở nhà đây, một mình con Hoa cũng đủ. » Đỗ-khắc-Xương bèn trích trong số bạc ấy, lấy ra ba chục đồng mà đề lại nhà cho mẹ, còn bao nhiêu thì bỏ hết theo mình, sắm sửa hành lý sẵn sàng rồi mới đốt hương nơi bàn thờ, vải lạy tồ tiên và ra lạy mẹ già, rồi lại đi từ giã xóm-diềng mà gởi gắm mẹ mình, phòng khi tối lửa tắc đèn, nhờ có bà con chòm xóm. Sắp đặt việc nhà đầu đó song xuôi, xế lại hai cậu cháu mới dắc nhau quay đồ đi thẳng lên ga, mua giấy đi Saigon cho kịp xe chiến chót. Khi lên tới Saigon thì trời đã tối, hai thầy trò bên quãy đồ vào nhà khách-sạng mà nghĩ ngơi, cơm nước xong rồi, Đồ-khắc-Xương mới tinh đi tìm nhà anh em bạn học khi trước mà hỏi thăm việc xin giấy thông hành phải làm cách nào cho tiện. Thắng Hành thuở nay mới lên tới đất Saigon nên cũng xin đi theo, đặng xem phố-xả chốn kinh-thành chơi cho biết. Đô-khắc-Xương liền khóa phòng lại rồi thầy trò
