Trang:Tap dien thuyet cua Phan Boi Chau.pdf/15

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
— 5 —

đã xong rồi. Thứ hai là nghĩa-vụ ở trong xã-hội: Phàm một xã-hội, góp nhóm nghìn muôn người mới nên; con gái với con trai ai nấy cũng là một phần trong xã-hội. Nếu mình tốt thì xã-hội thêm một phần tốt, nếu mình xấu thì xã-hội thêm một phần xấu. Các chị em ta phải lo thế nào cho đủ tư-cách độc-lập, chẳng cần nương cậy đến ai; đã không chịu làm sâu-mọt trong xã-hội mà cũng không để người ta gọi mình là ký-sinh-trùng (parasite) Thế là các chị em đã có công với xã-hội nhiều lắm.

Lại trông mong cho các chị em thêm nhiều việc hay nửa: Kìa là săn-sóc về sự hợp-quần; kìa là siêng-năng về đường công-ích. Có khi có những việc con trai không làm tới, mà chị em chuốc lấy mà làm. Luyện xong đá bà Oa-Hoàng thì trời lo gì khuyết, ngậm đầy cát cô Tinh-vệ thì bể sợ gì sâu. Trong xã-hội may có các chị em, thì các chị em thiệt là công-thần trong xã-hội. Nghĩa-vụ các chị em đối với xã-hội thế là trọn-vẹn rồi. Sau nữa là nghĩa-vụ đối với quốc-gia: Mười hai lẽ triệu nữ-đồng-bào, ai nấy cũng là một phần quốc-dân cả; tất có cả thảy quốc-dân mới gọi rằng nên một nước; tất có cả thảy quốc-dân tốt, mới gọi rằng nên một nước văn-minh. Huống-chi các chị em ta lại là người mẹ cho quốc-dân; biết bao nhiêu là ông chủ-nhân nước ta ngày sau, đều là nhờ các chị em sinh nở ra cho, đùm bọc ra cho, dạy bảo vun-trồng ra cho; nếu các chị em mà hết lòng cất nổi cái trách-nhậm làm mẹ quốc-dân, thế thì cái khuôn văn-minh nước ta, chắc là nhờ trong tay các chị em mà vắt-nắm cho đến ngày thành-tựu.

Lại như nhà-nước khi gặp cơn sóng gió, mà anh em chị em ta đều ngồi chung trong một chiếc thuyền; người bẻ lái, kẻ cầm chèo người kéo buồm, kẻ quày mủi, có lẻ nào một phần con trai mà gánh hết được, thì chị em tất phải gánh lấy cho một phần; họa may chiếc thuyền hoạn-nạn qua khỏi bể trầm-luân, thế thì công