Trang:The luc khach tru va van de di dan vao Nam ky.pdf/126

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
— 126 —

Xét lên một tầng nữa, nếu hội chỉ bảo hộ cho những ông chủ điền có hàng trăm hàng nghìn mẫu mà thôi, thì tưởng cũng không có lợi gì cho các ông ấy hết. Vì sao? Vì những hạng ông chủ điền có hàng trăm hàng nghìn mẫu ấy, nếu không có hội tương-tế, cũng có chỗ để dành lúa chờ bán giá cao, cũng có tiền tiêu, không cần phải vay, thế thì hội tương-tế giúp, cũng là thừa cho các ông ấy vậy, chi bằng đem sự giúp ấy mà giúp cho những nhà nông nho nhỏ, chẳng được việc hơn ư?

Cái vốn lưu-thông của các hội tương-tế trong Nam ta bây giờ, tới hơn 280 vạn bạc, thật là số tiền lớn lắm, nay giúp mấy ông chủ-điền triệu-phú đã chẳng có ích gì, thì nên giúp vào việc khẩn hoang, thật là dư sức, và có lợi hơn nhiều. Vậy thì đối với đám nông-dân ở ngoài này đi vào trong ấy khẩn hoang, hội. Nông nghiệp tương-tế, phải lấy nghĩa-vụ giúp đỡ, làm nghĩa-vụ thiêng liêng của mình, mà cho họ vay tiền làm việc, đến như điều-khoản trả nợ, thì cũng như trên kia, mà cũng có Chính-phủ đứng bảo-lĩnh, thì không còn lo ngại gì nữa; phương chi những hội ấy cũng toàn là cơ-quan của Chính-phủ lập ra, thế thì trong khi sổ chi-thu còn túng, không thể tiêu những khoản phí to như vậy được, thì nên giao cái trách-nhiệm cho hội Nông-nghiệp tương tế cấp vốn cho nông-dân, nghĩa là chuyển cái mục-đích giúp mấy ông chủ-điền giầu, ra cái mục đích giúp những nông-gia nghèo, vì những hội ấy, phải cốt vì bọn dưới này mà lập lên, thì mới thật là xứng đáng và ích lợi vậy.