mà thôi » là đủ. Tuy đôi bên khi đầu có giao kèo hay là giấy cam-đoan với nhau, nhưng miếng giấy ấy không đủ tin được, phương chi lại cũng không phải thật là giấy giao-kèo cho hẳn, bởi không phải làm bằng cách chính-thức, nghĩa là không có pháp-luật và chính-trị can thiệp nào, mà chỉ viết bằng miếng giấy lộn qua loa mấy chữ, gọi là có truyện, bởi thế sau xẩy ra việc gì, đem những cái đó ra thi-hành khó lắm, Chẳng qua đôi bên chỉ lấy lương-tâm với nhau, mà lương-tâm của bọn thợ như thế đấy. Họ đang làm với mình, bỏ đi đâu? Đi làm với chỗ hơn độ 5 hào hay một đồng bạc lương, vì bị xui giục, bị cám dỗ, nên mới sinh ra trở lòng làm hại cho các ông chủ, nông nỗi như thế, đối phó có phải là dễ đâu.
Lại còn vấn-đề đem thợ đàn bà vào nữa.
Trong công-nghệ, có nhiều thứ phải cần đến tay chân đàn bà mới được, hãy nói như nghề dệt. Nhiều người biết thừa đi rằng: trong Nam-kỳ bây giờ dùng the lụa của Bắc nhiều, mà cứ ở ngoài này gửi vào, phải bán mỗi cái áo đắt mất hai ba đồng bạc, vì tiền thuế má công cước nặng, nay giá đem ngay thợ đàn bà ở ngoài này vào trong ấy dệt thì tiện hơn, nhưng chưa ai làm được, là bởi đem được thợ đàn bà vào là khó quá, một là không thể nói truyện ký giao kèo được với họ, hai là phải làm sao giữ gìn được đức-tính của họ, thì mới khỏi lỡ việc của mình, ba là đàn bà không thoát-li được cái vòng gia-đình mà đi dễ được như đàn ông. Không đem được thợ đàn bà vào dệt, là một điều đáng tiếc lắm, vì trong Nam-kỳ cũng sẵn tơ, mà bấy lâu cứ bán cho mấy chú Hoa-Kiều đem về Tầu dệt hàng và bán cho mình mãi.
Xét lại, đem được thợ vào và giữ được họ làm việc với mình cho lâu dài chăm chỉ, thì thật là một sự khó khăn, các nhà công nghệ ta đã phải chịu công-nhận như thế. Nhưng vì đâu mà sinh sự khó khăn, tưởng không phải là không có cớ.
Thứ nhất là cũng tại họ xa gia-đình. Gia-đình ở người mình, thật làm trung-kiên cho mọi việc hay dở có ảnh-hưởng ở đó
