cho yên-hàn rồi, cho nên thấy ông nói cũng ngồi nghe, bấy giờ bên cạnh giường ông Phán Lưu-Phan có hai người khán-hộ đứng bên ông thầy thuốc cùng nghe chuyện:
Này tôi xin kể để ông anh nghe:
— Tôi được đỗ Thông-ngôn cũng là nhờ vợ tôi là Nguyễn-Thị-Dần thương yêu mà được thành-danh, nếu không có cái ân bà mẹ vợ, cái nghĩa người vợ hiền, đâu tôi được no cơm ấm cật, ăn học kịp người. Thế mà đến cơn sung-sướng tôi nỡ đem lòng bất-nhân. Trời ơi! Thiên-hạ có ai lại bạc-hãnh như thằng tôi không hử? Anh ơi! Từ khi mà vợ chồng tôi xe tơ kết tóc cùng nhau, một hai yêu đương, muôn vàn chân-trọng. không hề có lấy nửa điều trái nhau. Trải khi đổi Yên-bái, Lào-kay, Thái-bình, Nam-định, giòng-giã sáu năm trời, đôi vợ chồng tôi chẳng khác đôi uyên, thật tam tứ núi đã trèo, thất bát giang đã lội. Cái gia-đình tôi đương êm như mùa xuân, sáng như trăng rằm, hớn-hở như hoa nở gió đông, trong ngần ấy năm sinh ba cháu, còn có hai đứa là nuôi được, đứa trai lên 7, đứa gái lên 5 mà đã nên con nhà mất mẹ! Trời ơi, mẹ nó là ai? Có phải là Nguyễn-Thị-Dần vợ tôi đó không? Hỡi mình ơi, hồn mình có thiêng nên chứng-giám cái giờ biết tội của tôi này! Trời đất ơi! Cái con Đát-kỷ kia! Vì mày mà tao thành ra xa vợ xa con, kẻ dương-gian người âm-phủ! Anh ơi, ấy cũng bởi vợ chồng tôi làm ăn nhờ trời nhờ quan trên một ngày một khá, lưng vốn cũng đã hơn người làm việc khác, vào một tay tư-bản-gia rồi. Bởi thế mà vợ chồng bàn nhau « phú-quí qui cố-hương » chẳng hơn là « vinh-hoa cư khách-địa » hay sao? Bèn đem vốn về quê, cáo việc nghỉ ở nhà, cái đoạn này thật là thần-tiên lạc-thú. Tiêu-diêu phóng-khoáng sinh-kế mà ăn, không còn phải ở trong vòng thúc-phọc nữa, thật là sướng là vui.
Nói đến đấy thời ông thầy thuốc Nguyễn-Ngô-Hữu đáp rằng:
— Thôi, để chữa cho khỏi đi rồi hãy kể, nằm yên mới được.
