Bước tới nội dung

Trang:Vuong Duong Minh.pdf/393

Văn thư lưu trữ mở Wikisource
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

生 而 之 知 者 義 理 耳 若 夫 禮 樂 名 物 古 今 事 変 亦 必 待 學 而 後 有 以 驗 其 行 事 之 實

Gọi rằng thánh nhân sinh ra mà biết, là chỉ về chỗ biết nghĩa, biết lý; còn đối với những cái khác cũng phải học rồi mà rồi sau mới biết. Cho nên Khổng tử (là bực thánh nhân) vào Thái Miếu thấy mỗi sự mỗi hỏi mà học. 子 入 太 庙 每 事 問 (Luận Ngữ)

Những cái biết sau khi học, sau khi kinh nghiệm, với những cái biết tiên thiên, của trời phú cho, đều cũng là do lý mà biết.

Chỗ lầm của Châu Hy, là tách lý với tính ra làm hai, mà đi cầu lý nơi sự vật. Nếu cầu lý nơi sự vật mà được, thời như cầu cái lý của sự hiếu nơi thân thể của cha mẹ, chẳng là sau khi cha mẹ mất rồi, cái lý của sự hiếu không còn nơi lòng ta nữa hay sao?

假 如 而 果 在 於 親 之 身 則 親 没 之 後 吾 心 遂 無 孝 之 理 歟?

(Truyền Tập Lục, trung)

394