Tây Nam đắc bằng/Đoạn thứ nhất/Cảnh thứ IV
Cảnh thứ IV. — TRONG CUNG THỨ-PHI TIÊM
Cầu Tiêm-tướng, phải thua một trận
Tìm mẫu-thân, kể hết mọi lời.
Thứ-phi viết. — Từ hai nước thông tình hôn cấu, (bởi vậy cho nên), một mình ta xa cách quê hương, thương mẹ già đầu bạc nhuốm xương, sót em trẻ mình đen dãi nắng.
Hựu viết. — (Từ khi ta nghe quân ta đã thu phục được Gia-định thành, lòng ta lấy làm mừng cũng lấy làm e) mừng (là mừng) Vương-sư đã cứ thành thủ thắng, e (là e) tặc binh còn quyển thổ trùng lai[1] (bởi vậy cho nên), lòng ta khôn xiết ai hoài, chờ đợi còn mong tin tức.
Hựu viết. — Ai như thằng Tiếp đấy ma, chẳng hay con qua đây có việc chi mà hay.
Chu-văn-Tiếp viết. — Hạ thần là Chu-Tiếp, đưa một bức thư sang, xin bà xem lấy cho tường, nọ phải nhiều đều cho bộn.
Thứ-phi viết. — Thể-nữ tương lai.
Thể-nữ mang thư lại Thứ-phi xem.
Muôn kính quí đệ bá bá phước.
Thơ rằng:
Từ chị xa cách quê hương, em luống ngày đêm lo nghĩ, ngày hôm nọ Vương-sư thất lị, tặc binh đà chiếm đoạt Saïgon (nếu như vậy thì cơ nghiệp Nguyễn trào nhất triều hưu hỹ).
Chu-văn-Tiếp viết. — Lịnh bà lai tỉnh, lịnh bà lai tỉnh, xin bà hãy gắng mà đọc, xin bà hãy gắng mà đọc...
Thứ-phi tỉnh dậy lại cầm thư lên đọc.
Thơ rằng:
Mẹ đã về lánh chốn quê hương (úi chao mẹ ơi là mẹ) em cũng phải chạy lên thượng lộ (úi chao em ơi là em) sai Chu-Tiếp đưa thư sang báo, rồi em cũng thủ lộ theo sang, giọt lụy đôi hàng, tiên thư một bức.
Thứ-phi viết. — Cám thương nỗi mẹ, tủi sót tình em, bơ vơ Thục-đế hồn quyên[2], phảng phất Trang-Chu mòng điệp.[3]
Hựu viết. — Nếu tôi không lo đường thu xếp, sao cho giữ được nghiệp gian nan, âu là ta chực đạt long nhan, may ra đặng nhờ oai hổ tướng (a).
Vua Tiêm viết. — Nghe mấy lời hậu thở than, làm cho lòng ta thổn thức, vả Tiêm, Việt tuy là hai nước, nhưng hôn nhân vốn cũng một nhà, nếu phen này có cậy đến ta, thời ta cũng hết lòng giúp đỡ, ta đà quyết dạ, hậu cứ an lòng.
Hựu viết. — (Hộ vệ) Cho đòi tướng quân Thạch-xĩ-Đa ra đây.
Thạch-xĩ-Đa ra.
Hựu viết. — Ngươi (tua phải) đem binh ra địa giới, yêu lai Việt chúa nhập thành.
Nguyễn-chúa viết. — Chào quốc-vương, em xin chào chị.
Vua Tiêm, Thứ-phi đồng viết. — Ta mừng cho Việt-vương đã tới; ta mừng em đã tới.
Vua Tiêm viết. — Xin mời Việt-vương an vị, xin mời các tướng quân an vị.
Hựu viết. — (Chẳng mấy khi Việt-vương qua đây, không lấy gì làm vui) đòi nữ nhạc mấy mươi, tại trướng tiền ca vũ.
Nguyễn-chúa viết. — (Như tôi qua tới đây mà nhờ ơn Quốc-vương, hậu đãi như vậy) cám hảo ý ân cần hậu đãi, (nhưng rứa mà) lòng tôi còn thổn thức chưa an, vì sinh dân còn đương phải lầm than, tôi đâu lại dám vui bề ca xướng.
Hựu viết. — Nay muốn trừ loài đảng ngược, âu phải nhờ sức cường-lân, (như phen này nhờ quí-quốc có lòng giúp đỡ cho tôi) làm sao cho xã-tắc trùng tân, may lại được giang sơn y cựu.
Vua Tiêm viết. — Đã đành quyết ý, hết sức ra tay.
Hựu viết. — Hộ-vệ cho đòi nhị tướng-quân Triêu-Tăng, Triêu-Xương ra đây.
Nhị tướng-quân ra.
Hựu viết. — (Nhị tướng-quân) Các ngươi sang đó, làm sao cho kiến ong quét sạch phen này, tống Nguyễn-chúa phản hồi cố-quốc (nghe).
Triêu-Tăng, Triêu-Xương đồng viết. — Phụng mạng.
Nguyễn-chúa viết. — Cám quí-quốc có lòng giúp đỡ, tôi xin theo Tiêm tướng giở về.
- ▲ Quyển thổ trùng lai 捲 土 重 來 là bởi câu thơ, giang đông tử đệ đa tài tuấn, quyển thổ trùng lai vị khả tri 江 東 子 弟 多 才 俊 捲 土 重 來 未 可 知 nghĩa là bảo rằng, nhờ lấy nhân tài ở Giang-đông mà đánh lại một phen nữa thì cũng chưa biết được thua thế nào.
- ▲ Ông Thục-đế mất nước hóa làm con đậu-quyên, bởi vậy nghe cái tiếng nó kêu thì lấy làm buồn.
- ▲ Ông Trang-Chu nằm mê thấy hóa thành con hồ-điệp, là con bươm bướm.